By PKK’nın 12 Mayıs’ta yaptığı fesih açıklamasının akabinde kararın Suriye’deki Halkın Savunma Birlikleri’ni (YPG) kapsayıp kapsamayacağı merak konusu oldu.
Türkiye, Suriye’nin kuzeydoğusunda konuşlu YPG’nin PKK’nın uzantısı olduğunu savunuyor, hasebiyle PKK’nın silah bırakma kararının bu örgütü de kapsaması gerektiğini söylüyor.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan 12 Mayıs’ta yaptığı açıklamada PKK’nın fesih kararı ile ilgili “Kuzey Irak ile birlikte Suriye ve Avrupa başta olmak üzere örgütün tüm uzantılarını da kapsayan bir karar olarak değerlendiriyoruz” dedi.
YPG, IŞİD’e karşı ABD ile işbirliği yapan Suriye Demokratik Güçleri’nin (SDG) de omurgasını oluşturuyor.
Suriye’de Aralık 2024’te Esad idaresinin devrilmesinin akabinde yeni kurulan hükümet 10 Mart’ta SDG ile bir entegrasyon muahedesi imzaladı.
Ankara’nın evvel bu muahedenin uygulanmasını beklediği belirtiliyor.
Ankara’nın mutabakat kapsamdaki beklentileri ortasında YPG’nin tüm askeri kabiliyetlerinin yok edilmesi, idarenin kendini feshederek büsbütün merkezi hükümetin denetimine geçmesi ve Suriyeli olmayan YPG üyelerinin ülkeyi terk etmesi bulunuyor.
Kuzey Irak’taki PKK varlığından farklı olarak YPG’nin çoğunluğunun Suriyeli Kürtlerden oluştuğu belirtiliyor.
Ankara bu şahısların yasal statülerine ait sorunun Şam idaresi tarafından çözülmesi gerektiğini söylüyor.
Ankara’nın ayrıyeten ABD’nin Suriye’deki askeri varlığını çekip çekmeyeceğini görmek istediği belirtiliyor.
Fidan ve Suriye Dışişleri Bakanı
Suriye Dışişleri Bakanı Esad Hasan Şeybani ve Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, PKK’nın fesih açıklamasını yaptığı gün Ankara’da beraberdi.
Türkiye-Suriye- Ürdün üçlü görüşmesinin akabinde düzenlenen basın toplantısında Şeybani, Türkiye’yi PKK’nın silah bırakma kararı nedeniyle tebrik etti.
Şeybani, Suriye’deki sorunu SDG ile 10 Mart’ta yapılan muahedenin uygulanması yoluyla çözmek niyetinde olduklarını söyledi.
Şeybani, SDG’nin yeni kurulmakta olan Suriye ordusuna iştirakini içeren muahedeyi “samimi bir niyetle” uygulamasını temenni ettiklerini söz etti.
Oyalama ya da kaçamak tutumları kabul etmeyeceklerini belirten Şeybani, “Devlet olarak [Suriye’nin kuzeydoğusundaki] bu bölgelerde kamu kurumlarını tekrar etkinleştirmemiz gerekiyor” dedi.
Şeybani bunun yalnızca devletin egemenliğinin tesisi için değil, tıpkı vakitte yerinden edilmiş milyonlarca Suriyelinin meskenlerine dönüşünü sağlamak için de kıymetli olduğunu söyledi.
Aynı basın toplantısında Fidan, Suriye’deki YPG ünitelerinden silah bırakma kapsamında bahsetmedi.
Ancak bu örgütün Suriye topraklarının üçte birini “işgal etmesinin” Şam idaresi açısından değerli bir güvenlik tehdidi oluşturduğu yorumunu yaptı.
Şeybani ve Fidan’ın açıklamalarını kıymetlendiren diplomatik kaynaklar, Ankara’nın SDG ile Şam idaresi ortasında yapılan mutabakatın uygulanması sürecini yakından takip ettiğini söyledi.
Kaynaklar, Fidan-Şeybani görüşmesinde PKK açıklamasının akabinde SDG’nin Suriye ordusuna iştirakine ait sürecin hızlanması beklentisinin lisana getirildiğini kaydetti.
ABD askerlerini çekecek mi?
Ankara’nın bu süreçte gözlemlediği bir öbür mevzu ise ABD’nin Suriye’deki askerlerini çekip çekmeyeceği.
ABD’nin SDG iştirakinde sürdürülen IŞİD ile uğraş kapsamında Suriye topraklarında yaklaşık 1400 askeri olduğu kaydediliyor.
Dışişleri Bakanı Fidan, 9 Mayıs’ta bir televizyon kanalına verdiği röportajda “artık bölgedeki vaziyetin Amerikalıların askeri olarak orada varlığına çok fazla gereksinim olmadığını” gösterdiğini söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın da değerlendirmesinin bu istikamette olduğunu söyledi.
Türkiye, Suriye, Ürdün, Irak ve Lübnan IŞİD ile gayret ve IŞİD üyelerinin tutulduğu kampların idaresi konusunda ortak bir çalışma yaptıklarını ve ABD’nin çekilmesi sonrasında bu çabayı üstlenebileceklerini açıklamışlardı.
Ankara’nın bu türlü bir süreçte kuzey Suriye’deki ortamı bozmak istemeyeceği değerlendirmesi yapılıyor.
Türkiye’nin ayrıyeten, Washington’un karşı çıkacağı cinsten bir baskıyı YPG üzerinde kurmayacağı bedellendiriliyor.
Şam-SDG muahedesine neler var?
SDG ile Şam idaresinin yaptığı sekiz unsurluk muahede, Suriye’deki tüm etnik ve dini azınlıkların haklarını garanti altına alınmasını, SDG denetimindeki bölge ve altyapıların Şam’a bağlanmasını ve SDG’nin Suriye ordusuna entegre edilmesini öngörüyor.
Şam idaresi ve SDG’nin her unsurun uygulanması için başka komiteler kurması ve bunların yıl sonuna kadar hayata geçirilmesi planlanıyor.
Ankara, SDG ile yapılan muahedeyi olumlu bulduğunu açıklamasına rağmen sürecin işletilmesine ait kaygı ve beklentilerini Şam’a aktarmıştı.
