By Tarım ve Orman Bakanı İbrahim Yumaklı, Toprak Mahsulleri Ofisi (TMO) tarafından 2025 yılı alım kampanyası hazırlıklarının çok ağır bir halde devam ettiğini belirterek, “2025 yılında alınacak eserin depolanması konusunda ön hazırlıklar ve revizyon çalışmaları ile arz edilecek eserlerin tamamını satın alacak bir TMO hazırlığı da tamamlanmış durumda. TMO arz edilecek eserlerin tamamını alacak formda hazır.” dedi.
Bakan Yumaklı, Mardin’de bir otelde düzenlenen “Ulusal Hububat Kurulu 2025 Hasat Öncesi Hububat Kongresi”nde yaptığı konuşmada, kongrede ülkenin çok kıymetli stratejik eserlerini içeren hububat üretimiyle ilgili bütün istikametlerin tartışılacağını, kongreden çıkan sonuçların Bakanlık için de son derece kıymetli bilgiler içereceğini söyledi.
Kongrenin yalnızca bir eser kümesinin değerlendirmesinden ibaret olmadığını, tarımın stratejik gücünü, besin arz güvenliğin temelini ve en kıymetlisi de çiftçi ve üreticilerin emeğinin konuşulduğu çok değerli bir platform olduğunu belirten Yumaklı, kongre için Ulusal Hububat Kurulu başta olmak üzere tüm paydaşlara teşekkür etti.
İklim değişikliğinin tesirini çok yakından hissettiklerini, son devirde birçok iklim olayını farklı halleriyle yaşadıklarını söz eden Yumaklı, şöyle konuştu:
“Kuzey taraflarımızda ülkemizin sel ve taşkınlarını konuşurken, güney taraflarında orman yangınlarını yahut kuraklığı ya da farklı iklim şartlarının bize dayattığı birtakım konuları konuşmuş oluyoruz. İki hafta evvel de çok değerli bir zirai don olayıyla bilhassa meyve çeşitlerimiz çok önemli bir formda etkilendi. Son 30 yılın en düşük sıcaklığından bahsediyoruz. Bize gelen bilgiler eksi 17 dereceler idi ancak Niğde’de eksi 19 derecelerin de termometreler tarafından ölçüldüğünü söylediklerinde, durumun ne kadar önemli olduğunda herhalde hepimiz farkına varmış olduk. Meteoroloji Genel Müdürlüğü, bilhassa meteorolojik bilgilerin tarıma tesiri manasında hepimizin takip ettiği kıymetli bilgiler açıklıyor. Zirai donla alakalı geçtiğimiz hafta başından itibaren, bu bilgileri açıkladığında birinci yaptığımız iş, bütün Bakanlık teşkilatının üreticilerimizin yanında olmasıydı. Derhal alana çıkıldı.”
Tarımsal üretimin açık alanlarda yapılmasının pek çok riski barındırdığını tabir eden Yumaklı, “Sizler farklı tedbirleri alabilirsiniz tahminen lakin bu olay da daha farklı oldu. Maalesef eksi 6 derecenin çok daha altındaki sıcaklıklarda mevcuttaki metotlar ve teknolojiler kâfi olmadı. Tabi bunun sonucunda Sayın Cumhurbaşkanımız her zaman olduğu üzere bu çok kıymetli bölüm için de yakın takibini bizlere verdiği talimatla bütünleştirdi ve bizler de bilhassa bu don hadisesinin yaşandığı vilayetler başta olmak üzere genelini tabir eden konularda açıklamalarımızı yaptık.” tabirlerini kullandı.
“Üreticileri TARSİM sigortası yapmaya davet ediyorum”
İbrahim Yumaklı, tarım sigortasının değerinin bu son yaşadıkları olayda çok daha yakından anlaşıldığını, tarım sigortası TARSİM’in yüzde 70’e varan oranda poliçe bedelinin devlet tarafından karşılandığını, bir yıllık emeğin garanti altına alınmasının son derece kıymetli olduğunu vurgulayarak, üreticileri TARSİM sigortası yapmaya davet etti.
Özellikle buğday ve arpa eserleri için gelir müdafaa sigortasının da bu poliçe bütününün içerisinde olduğunu bildiren Yumaklı, “Sadece bunlar değil farklı şeyler de yapmanız gerekir. İklim değişikliğine uyumlu bilhassa soğuğa sağlam ve kuraklığa toleranslı tohumlar ve birtakım AR-GE çalışmaları yapılması gerekir. TAGEM Genel Müdürlüğümüz bu çalışmaları yapıyor.” diye konuştu.
Yumaklı, hububat kümesi eserlerin bütün dünyada stratejik değeri en yüksek eser kümesinin içerisinde olduğunu, insanlık var olduğu sürece de bunun bu türlü devam edeceğini belirterek, dünyada en fazla üretimi yapılan hububat eserlerinin, mısır, çeltik ve buğday olduğunu aktardı.
“Son 20 yılda randımandaki artış yaklaşık yüzde 31 oldu”
Dünyada tahıl üretiminin 2025-2026 pazarlama yılında yeni bir tepe yapacağını öngördüklerine işaret eden Yumaklı, bir evvelki yıla nazaran 70 milyon ton artışla 2,4 milyar tona ulaşacağını kestirim ettiklerini belirtti.
Yumaklı, Türkiye’nin de hububat üretim potansiyeli en yüksek ülkelerden biri olduğunu, bu nedenle üretimin büyük değer taşıdığını söz ederek, ülkede üretilen bitkisel eserlerin içerisinde en fazla ekim alanlarına sahip olan eser kümesinin hububat olduğuna dikkati çekti.
Ülkenin tarım alanlarının nadasa bırakılanları hariç yüzde 69’unda tarla ziraatı yapıldığını aktaran Yumaklı, şöyle devam etti:
“Bunların da yüzde 68’inde hububat kümesi eserler ekiliyor. 2024 yılı sayılarını vermek isterim size, tarla bitkileri ekim alanı 544 bin dekar artışla 167.9 milyon dekara ulaşmış oldu. Son 20 yılda hububat üretimimizin yüzde 14, son 3 yıllık devirde ise yüzde 22 oranında artarak 39 milyon tona ulaştı. Hububat içerisinde değerli bir yere sahip buğday. Son 10 yıllık üretimimiz 17 milyon tonla 22 milyon ton ortasında değişik ölçülerde, sayılarda rekolteye sahip oldu. Son 20 yılda randımandaki artış yaklaşık yüzde 31 oldu ve dekarda 296 kilograma ulaştı. Tabi ki bu sayı kâfi değil. Hasebiyle kurak alanlarda yapılan tarımın bilhassa hububat ekiminin sulak alanların oluşturulması ile birlikte bu sayının çok daha üstlere çıkacağını biliyoruz. Bilhassa GAP bu bahiste son derece kıymetli. Buradaki yatırımları süratlice bitirmek bizlerin de isteği. Türkiye’nin un ihracatında birinci sırada olduğunu ve makarna ihracatında ikinci sırada olduğunu belirtelim. Bunların kahramanları da sizlersiniz. Bu başarıda hissesi olan bütün dal paydaşlarına yani sizlere, ülkem ismine canı gönülden teşekkür ediyorum.”
Yumaklı, verimli ve kaliteli üretimin öncelikleri olduğunu, bu üretimi risklere karşı güçlü haline getirmek için son devirde çok kıymetli uygulamaları yürürlüğe koyduklarını vurgulayarak, bu düzenlemelerin planlı üretimin yapılması, kontratlı üretim, tarım yerlerinin aktif kullanımı, üretim yapılan tüm alanların kayıt altına alınması üzere birçok başlığı içerdiğini anlattı.
“Ürünlerin tamamını satın alacak bir TMO hazırlığı da tamamlanmış durumda”
Bu düzenlemeler sayesinde ziraî hasılanın değerli ölçüde artmasının önünü açtıklarına dikkati çeken Yumaklı, bu çalışmalara yeni destekleme modelini de entegre ettiklerini bildirdi.
Üretim planlamasına uyulduğu takdirde buğday ve arpada bir evvelki takviye modeline kıyasla buğday ve arpada yüzde 243, mısırda yüzde 254 daha fazla dayanak alınacağını lisana getiren Yumaklı, “Geçen yıl 1 eylül prestijiyle üretim planlamasını uygulamaya başlattık. Bu yıl bunun birinci sonuçları gelmiş olacak. Elbette şunu söylemek çok da gerçek olmaz. Çabucak düğmeye bastık, sonraki günü her şey düzeldi, bu formda değil lakin bu ülkenin Tarım ve Orman Bakanı, bu ülkenin gıda arz güvenliğinin teminatı olan bir bakanlığın en üst seviyedeki temsilcisi olarak üretim planlamasının Türkiye’deki bütün eser kümelerinde, bütün üreticiler tarafından benimsenmesi, sahiplenmesi, gururunu buradan sizlere söz etmek istiyorum. Bütün üreticilerimize teşekkür ediyorum.” diye konuştu.
Yumaklı, kanunda yapılan değişikliklerin olumlu tesirlerinin kendilerine gelen data setleriyle de doğrulandığını belirterek, şöyle konuştu:
“2025 yılında Çiftçi Kayıt Sistemi (ÇKS) kayıtlı alanlarımız 3,4 milyon dekar arttı, bunun 1,9 milyon dekarı ziraî üretim planlaması eserleri. ÇKS kayıtlı alanlarımız 168,7 milyon dekara ulaşırken, planlama eserleri alanı 112,9 milyon dekara çıktı. Bunlar son derece kıymetli sayılar. Hububat alanlarında ÇKS kayıtlarına nazaran, bir evvelki yıla kıyasla 2,7 milyon dekar artış ve tüm tarım alanlarında 4 milyon dekar artışı iddia ediyoruz. Üç yıllık açıkladık üretim planlamasını. Maksadımız, bu planlama periyodu sonucunda, hububat üretiminde yüzde 13’lük bir artış. Şayet önümüzdeki ay iklimle ilgili beklenmedik gelişmeler olmaz ise hububatta hasat dönemine başlayacağız. Kesimdeki fiyat istikrarını sağlamak için dünya ve ülke piyasalarını takip ederek, en gerçek enstrümanlarla, en hakikat vakitte piyasa refleksini tahlil ederek çalışmalarımızı yapıyoruz. TMO geçtiğimiz eylül ayından bu vakte, iç satışlar, mamul husus kapsamındaki satışlar ve ihracat dahil olmak üzere 10,5 milyon ton üzere rekor düzeyde bir eser satışı gerçekleştirmiş oldu.”
TMO alımlarının yüzde 50’sinin lisanslı depolarda en üst sistemiyle yapıldığını belirten Yumaklı, bu yıl da bu alımların lisanslı depolar üzerinden başta olmak üzere gerçekleşeceğini tabir etti.
Bakan Yumaklı, TMO tarafından 2025 yılı alım kampanyası hazırlıklarının çok ağır bir formda devam ettiğini söz ederek, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Bu kapsamda elbette ülkedeki anbean bütün gelişmeleri, ekiliş, rekolte ve üretim maliyetlerinin belirlenmesi çalışmaları tıpkı süratte devam ediyor. 2025 yılında alınacak eserin depolanması konusunda ön hazırlıklar ve revizyon çalışmaları ile arz edilecek eserlerin tamamını satın alacak bir TMO hazırlığı da tamamlanmış durumda. TMO arz edilecek eserlerin tamamını alacak biçimde hazır. Hasat döneminin şimdiden iyi, uğurlu ve bereketli olmasını diliyorum. Türkiye Yüzyılı rahmetin yüzyılı olacak inşallah. Ülkemizin bütünü için sürdürülebilir bir kalkınma bilhassa çağdaş, verimli ve kaliteli eserin üretilmesi için son derece değerli ve değerli. Bu nedenle hububat bölümüne daha fazla yatırım yapmak ve yerli üreticilere dayanaklar sunmak son derece kıymetli.”
“Mardin’imizde son 20 yılda çok kıymetli gelişmeler katettik”
Mardin Valisi ve Büyükşehir Belediye Lider Vekili Tuncay Akkoyun, çiftçilerin devletin dayanakları sayesinde tarımı çağdaş tekniklerle ve ekipmanlarla harmanlayarak, dijital tarım uygulamalarıyla toprak tahlilleri yaptığını, dron teknolojisiyle ilaçlamalar yaparak verimliliği artırdığını söyledi.
Devletin takviyeleri sayesinde Mardinli üreticilerin artık daha güçlü, şuurlu ve rekabetçi olduğunu lisana getiren Akkoyun, “Sayın Cumhurbaşkanımızın liderliğinde Mardin’imizde son 20 yılda endüstriden tarıma, güçten ulaşıma, eğitimden sıhhate, kültürden sanata çok kıymetli ilerlemeler, çok değerli gelişmeler katettik ve ilerlemeye devam ediyoruz. Ülkemizde ve vilayetimizde sağlanan inanç ve huzur ortamı ile de yatırımın, üretimin, hasebiyle istihdamın bilhassa de sanayi ve endüstriye dayalı tarımın ve sonuç olarak refahın artması bizleri son derece memnun etmektedir.” ifadelerini kullandı.
Kongrede, AK Parti Mardin milletvekilleri Faruk Kılıç ve Muhammed Adak, Ulusal Hububat Konseyi Başkanı Özkan Taşpınar ve Kızıltepe Ticaret Borsası Başkanı Mehmet Şahin de konuştu.
Açılış konuşmalarının akabinde kongre, düzenlenen panellerle devam ediyor.
