By Üsküdar Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Kısmı Öğretim Vazifelisi, Yol ve Trafik Güvenliği Danışmanı Özgür Şener, her yıl mayıs ayının birinci haftasında kutlanan Trafik Haftası kapsamında trafikte, şoför, yolcu ve yaya güvenliği hakkında açıklamalarda bulundu.
İş yeri için kullanılan taşıtla yapılan kaza iş kazasıdır…
İş hayatından kaynaklı trafik kazalarının tamamının iş kazası kapsamında değerlendirildiğini hatırlatan Öğr. Gör. Özgür Şener, “Trafik hayatımızın ayrılmaz bir modülü. Ticari faaliyet gösteren birçok firmanın da taşıtı var. Hastaneler, lojistik kesimi, kurye bölümü, ilaç bölümü, aklınıza gelecek her yerde aslında bir taşıt var. Sonuçta o taşıtı da kişi iş yeri için kullanıyor. Münasebetiyle bununla bir arada yapılan bir kaza, trafik kazası olmasının yanında iş kazası olarak da geçiyor.” dedi.
Büyükşehirlerde trafiğin çok büyük bir sorun olmaya başladığının altını çizen Şener, “Özellikle trafik sıkışıklığı sorunu öne çıkıyor. Bu da insanların daha heyecanlı, daha gerilimli olmasına, A noktasından B noktasına daha çabuk gitmek istemesine neden oluyor. Bunun sonunda aracının içerisinde hareket edemez durumda olan agresif şoförler ve bunların yarattığı trafik terörü ortaya çıkıyor. Öteki yandan da ulaşımı aslında daha kolay yapmaya çalışan ve hayatımıza yeni yeni girmeye başlayan iki tekerlekli, daha küçük araçların olduğu motosikletler, scooterlar üzere farklı mobilite tahlilleri var lakin, trafik biraz daha rahatlayacağına tam zıddı kaotik bir hale hakikat dönmeye başladı. Benim büyük kentlerde yaşayanlara en büyük tekliflerimden bir tanesi toplu taşımayı kullanmaları. Lakin toplu taşımadan kastım daha çok raylı sistemleri mümkünse kullanmaları ve kentin toplam trafik yüküne daha az katılmaları.” biçiminde konuştu.
Trafik kültürü oluşması için okul çağından eğitimlere başlanmalı…
‘Sürücülük kültürü’ kavramına dikkat çeken Öğr. Gör. Özgür Şener, “Kişiler 18 yaşını doldurduklarında şoför dokümanı alabiliyor fakat bunun öncesinde ebeveynlerini ya da araç kullananları izleyerek edinilen bir trafik kültürü var. Bu da maalesef ülkemizde çok yeterli bir kültür değil. Bunun sebebi de aslında vaktinde şoför evrakı alınırken taşıtların A noktasından B noktasına hareket ettirilmesi üzerine bir eğitim verilmiş olması. Halbuki insanlara trafik kültüründen bahsedilmesi gerekir. Trafik kültürü, yani direksiyon başına geçildiğinde alınması gereken sorumluluklardan, trafikteki tehlikelerden bahsedilmeli.” dedi.
Trafikte bir sorun yaşandığında ve karşıdaki şoför yanlışlı olduğu halde durumu kabul etmiyorsa, tartışılmaması gerektiğini aktaran Şener, “Belki birebir trafik işaretine bakıp farklı şeyler görüyorsunuz, farklı bilgileriniz var. Hasebiyle trafik kültürünün oluşması için biz daha şoför dokümanı alma basamağında, hatta çocukların yavaş yavaş otomobil kullanmaya heves ettikleri lise çağlarında kadar gidip oradan insanları bir trafik kültürüne gerçek yönlendirmemiz gerekiyor. Mevcutta olan dersler çok kısıtlı ve genel trafik kültürünü kapsamıyor maalesef. İnsanlara ziyan verebilme potansiyeli yüksek bir ekipmanı insanların hizmetine sunuyoruz. Münasebetiyle bunun sorumluluğunu alabilecek kadar da bu işin önemli olduğunu anlatmamız lazım her şeyden evvel.” açıklamasını yaptı.
Yaya geçiş önceliği yayalarca test edilmemeli!
2023 yılında trafikte 6 bin 548 kişinin hayatını kaybettiğine işaret eden Öğr. Gör. Özgür Şener, “Bir yıl içerisinde 350 bin kişi de yaralandı. Kırıkkale, Yalova, Erzincan, Bilecik vilayetlerinin nüfusu kadar kişi yani. Bu şahısların yaklaşık 5 bininin omurilik felçlisi olduğunu, hayatlarını bir daha eski kalitesinde sürdüremeyeceklerini biliyoruz.” dedi.
Yaya geçitlerinde yayalara yol verilmesi konusunu kıymetlendiren Şener, şunları söyledi:
“Yaya geçitlerinde yayaya yol verilmesi konusunda devletimizin çok önemli çalışmaları var. Lakin hala birtakım mevzular şoförlerin başında netleşmiş değil. Evet yayaya yol ver lakin hangi durumlarda yol ver? Kırmızı ışıkta hala yaya geçebilir mi yalnızca bir yaya geçidi olduğu için? Her şartta mı yol vereceğiz? Avrupa ülkelerine gidenler ‘Ayağımı koyduğum anda yola çabucak araç durdu ve benim geçmeme müsaade verdi’ der. Yayalar bunu test ediyorlar maalesef fakat test etmesinler. Zira bir kaza kelam konusu olduğunda dezavantajlı taraf her vakit yaya tarafıdır. Bu hala bir kültüre dönüşmediği için bunu canımızla test etmeye gerek yok. Şoförler de bir yayaya yol verecekleri vakit kesinlikle aynalarını denetim etmeli. Geriden gelen bir taşıt yoksa yol vermeli.”
Güvenli taşıt değil, inançlı şoför önemli…
Türkiye’de 2019 yılında 1 milyon motosiklet olduğunu, 2024 yılında ise 8 milyona çıktığını söz eden Öğr. Gör. Özgür Şener, “2019’da 44 bin kaza olmuşken, 2024’te 123 bin kaza olmuş ve bu kazalarda en çok 16 ile 20 yaş ortası gençlerimiz etkilenmişler.” dedi.
Motosikletlerin çok pratik bir taşıt olmakla bir arada hem gençleri hem de trafikteki öteki ögeleri tehdit ettiğini vurgulayan Şener, “Aslında bir taşıtın güvenliği ya da güvensizliğini konuşmak mümkün değil. Neyi konuşacağız biz? İnançlı sürücüyü konuşacağız. Yani tehlikelerin farkında olan, taşıtının suratlarını olağan yasal limitlerde ayarlayan ve trafiğin genelini görebilen, öngörülü sürüş yapılabilen şoförlerden bahsedeceğiz. Zira daima konuşulur ya motosiklet çok tehlikeli. Hayır, motosiklet tehlikeli değil. Biz onu tehlikeli bir hale getiriyoruz maalesef.” biçiminde konuştu.
Sürücü evrakına sahip olmak, araç kullanma kabiliyetine sahip olunduğu manasına gelmiyor
Yaşa bağlı sürüş kısıtlamaları konusu hakkında, şoför yaş hududunun düşürülmesini gerçek bulmadığını belirten Şener, temel değerli olanın bireylerin fizikî ve zihinsel sıhhat durumu olduğunu vurguladı. Yaşın tek başına belirleyici olmaması gerektiğini, kişinin kondisyonu ve sürüşe uygunluğunun sistemli sıhhat denetimleriyle değerlendirilmesinin değerli olduğunu da kelamlarına ekleyen Şener ayrıyeten, 18 yaş altındaki bireylerin şimdi kâfi sorumluluk şuuruna sahip olmadığını bu nedenle mevcut alt yaş sonunun korunması gerektiğini savundu.
Bir kişinin şoför dokümanına sahip olmasının araç kullanma kabiliyetine sahip olduğunu göstermediğinin altını çizen Şener, “Özellikle şirketler, şayet bir çalışana araç verecekse yalnızca şoför dokümanındaki yıla bakmamalı. Kesinlikle o kişiyi bir sürüş değerlendirmesiyle değerlendirmeliler. Zira taşıt kullanmak değerli.” dedi.
“Karşı tarafın ne yapacağını varsayım etmeyin, inançlı tarafta kalmaya çalışın”
Sürücülerin duygusal durumlarına bağlı olarak da sürüş kabiliyetinin değişebildiğini tabir eden Öğr. Gör. Özgür Şener, şunları aktardı:
“Trafikte çatışmayla ya da arbedeyle tahlil bulunamaz. Trafikte değiştirilebilecek tek şey kişinin kendisi; kendi fikir yapısı ve kendi davranışları. Karşı tarafta otomobilin içinde kim olduğunu bilmiyoruz. Tahminen çocuğuna yetişen bir anne, tahminen hastasını bir yere götüren bir baba, tahminen bir sürü borcu olan ve 5 dakika evvel işinden atılmış birisi ya da şoför dokümanını yeni almış ve birinci kere trafiğe çıkmış birisi var. Biz daima taşıt kullanırken kendimizden yola çıkıyoruz. ‘Ben olsam yapmazdım. Ben olsam şöyle davranırdım’ gibi… Fakat siz taşıtın koltuğunda kimin olduğunu bilmiyorsunuz. O yüzden bütün önlemi kendi üzerinizden yapmanız lazım. Zira onları yönetemezsiniz. Daima siz önlemli tarafta kalın. Karşı tarafın ne yapacağını varsayım etmeyin, inançlı tarafta kalmaya çalışın ve öteki insanları daima güya bir gün evvel şoför evrakını almış da trafiğe çıkmış üzere değerlendirin ki onlarla arbede etmeye çalışmayın.”
Araç içi teknolojilere ehemmiyet verilmeli…
Çocukların 11-12 yaşlarına kadar tehlike algısı olmadığı için taşıtları, trafiği bir oyun üzere gördüklerini ve bu nedenle şoförlerin bilhassa çocuk gördüklerinde yahut çocukların bulunduğu park okul etrafı üzere alanlarda suratlarını düşürmeleri gerektiğine vurgu yapan Şener, “Çocuk parkı yahut okul yakınlarındayken şoförlerin suratlarını 20’lere hatta 10’lara düşürmelerini öneriyoruz. Bir de çocuklar ufak tefek oldukları için araçların kör noktalarında kalabiliyorlar. Bu bahse da dikkat edilmeli.” dedi.
Taşıtlardaki kameralar, sensörler, takip sistemleri ile ihtar sistemlerinin, şoförlerin hayatını kolaylaştırdığını kaydeden Şener, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Sürücünün ya da yayanın yaptığı yanılgıyı görmek için süper ekipmanlar. Şoförlere araç seçiminde mümkün olduğunca bilhassa yayaları koruyan, yayalardan bilgi veren bu önleyici sistemleri ve teknolojileri araçlarında bulundurmayı öneriyoruz. Bu sistemler fabrika çıkışında da olabiliyor, sonrasında da araca eklenebiliyor. Taşıt teknolojilerinde yayayı koruyan, çarpışmaları önleyen, trafik kazalarını önleyen kısımlara çok ehemmiyet verilmeli.”
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
