By İçişleri Bakanı Ali Yerlikaya, “Kabine devrimizde, 237 bin 753 cürüm ögesi oluşturan hesap tespit ettik. 21 bin 214 URL hesabı engellendi, 112 bin 854 toplumsal medya hesabı erişime kapatıldı. Bu yılın birinci 4 ayında ise 6 bin 765 URL hesabı ile 27 bin 304 toplumsal medya hesabının erişimi engellendi.” dedi.
Yerlikaya, Cumhurbaşkanlığı Bağlantı Başkanlığında düzenlenen Sentetik Medya ve Enformasyon Güvenliği Çalıştayı’na katıldı.
Çalıştayın açılışında konuşan Yerlikaya, “Sentetik medya” kavramının kıymetine işaret ederek, bu kavramı yapay zeka kullanılarak oluşturulan, geçersiz fakat gerçek üzere görünen görüntü, ses, imaj ya da metin içerikleri olarak nitelendirdi.
Sentetik medyanın sadece bir teknoloji başlığı değil, birebir vakitte gerçeğin, güvenliğin ve toplumsal huzurun sınandığı provokasyona açık bir alan olduğunu söyleyen Yerlikaya, dijital çağın getirdiği imkanların birebir vakitte kolaylıklar sunduğuna değindi.
Yerlikaya, “Sentetik medyanın potansiyelinden gücünden faydalanırken karşılaşılabilecek riskleri öngörmek, imkan ile tehdit ortasındaki ince çizgiyi gözetmek elzemdir. Yapay zeka ve sentetik medyanın sunduğu imkanlar, berbat niyetli ellerde, toplumları manipüle eden, bireylerin haklarını ihlal eden ve kamu tertibini tehdit eden bir silaha da dönüşebiliyor.” diye konuştu.
Bu durum sonucunda manipülasyon ve dezenformasyon riskinin arttığını vurgulayan Yerlikaya, bilhassa yapay zeka ile oluşturulan uydurma görüntüler, ses kayıtları ve görsellerin bugün artık sırf bir dijital kurgu değil, gerçek dünyada çok somut sonuçlar doğurabilecek bir tehdit olduğunu lisana getirdi.
Yerlikaya, şunları kaydetti:
“Bu sistem ile insan yaratıcılığına misal biçimde hatta daha da ötesinde, ‘özgün’ içerikler oluşturabilmektedir. 2023’te Science Mecmuası’nda yayımlanan bir araştırmada, düzmece haberlerin, toplumsal medyada, gerçek haberlerden 6 kat daha süratli yayıldığı ortaya kondu. Birebir yıl Stanford Üniversitesi tarafından yürütülen bir öteki çalışma da gösteriyor ki, iştirakçilerin yüzde 68’i, deepfake görüntülerinin hangisi gerçek, hangisi değil, hakikat biçimde ayırt edemiyor. Bu sonuçlar, sadece teknik bir sorunla değil, birebir vakitte bir algı ve güvenlik kriziyle de karşı karşıya olduğumuzu açıkça göstermektedir. Bu teknolojilerle oluşturulan içerikler, sadece bireylerin değil, devlet yöneticilerinin, kurumların, hatta ulusların prestijine ziyan verebilir. Seçim devirlerinde, kurgulanmış ses kayıtlarıyla seçmeni yanıltmak, toplumsal olayları tahrik eden geçersiz görüntülerle kamuoyunu provoke etmek yahut güvenlik güçlerimizi amaç gösteren manipülasyonlar. Bunlar artık teorik tehditler değil, pratikte karşılaştığımız ve karşılaşabileceğimiz gerçek vakalardır. İçişleri Bakanlığı olarak Emniyet Genel Müdürlüğümüz ve Jandarma Genel Komutanlığımız bünyesindeki siber kabahatlerle gayret birimlerimizle birlikte, sentetik içeriklerin tespiti ve yayılımının önlenmesi için 7/24 çalışan güçlü bir yapıya sahibiz. Dijital platformlarda yapılan ihbarları titizlikle pahalandırıyor, bilhassa kamu tertibini bozmaya yahut halkımızı galeyana getirmeye yönelik içeriklere karşı süratle süreç yapıyoruz.”
Bu çabada sadece güvenlik güçlerinin uğraşının kâfi olmayacağına dikkati çeken Yerlikaya, tüzel altyapının güçlendirilmesi, toplumsal farkındalığın artırılması ve milletlerarası işbirliğinin sağlanması gerektiğini belirtti.
Yerlikaya, Avrupa Kurulu’nun 2024’te yayımladığı “Yapay Zeka ve Dezenformasyon” başlıklı raporda devletlerin “sentetik medya konusunda ortak etik ilkeler”, “denetim mekanizmaları” ve “teknolojik dengeleyiciler” geliştirmesi gerektiğine dikkat çekildiğini anımsatarak, “Türkiye olarak biz de bu doğrultuda, hem yasal düzenlemeleri hem de kurumsal kapasitemizi güçlendirmeye kararlıyız.” tabirlerini kullandı.
“Her içeriği hakikat kabul etmeyin”
Bakan Yerlikaya, gençlere davette bulunarak, “Dijital dünyada maruz kaldığınız her içeriği yanlışsız kabul etmeyin. Sorgulayın, kaynağını kesinlikle araştırın. Unutmayın ki dijital okuryazarlık artık çağımızın en kıymetli vatandaşlık sorumluluklarından biridir.” uyarısı yaptı.
Sentetik medyanın içerik üretiminde pek çok inovasyona ivme kazandırdığını anlatan Yerlikaya, sentetik medyanın bunları yaparken tabir özgürlüğü açısından nasıl bir tehdit oluşturduğuna Gazze’de yaşanan olaylarla şahit olunduğunu söyledi.
Yerlikaya, kelamlarını şöyle sürdürdü:
“Filistinli kardeşlerimizin sesi, dijital dünyanın karanlık dehlizlerinde susturulmaya çalışılmıştır. Gazze’nin öyküsü, Gazze’nin hakikati, insanlık onuruna ve vicdanına set çekilerek bastırılmaya çalışılmıştır. İrtibat Başkanlığımız tarafından yayımlanan raporlarda da görüleceği üzere Gazze’de yaşanan insanlık dramı sırasında Filistin yanlısı gönderilerin görünürlüğü kısmen ya da büsbütün kaldırılmıştır. Instagram, Youtube ve TikTok, Gazze’deki soykırımın imajlarını ve yardım davetlerini ‘içerik siyasetinin ihlal edildiğini’ ileri sürerek sıklıkla sansürlemiştir. Filistin’in gözyaşlarını ve mazlumların feryadını haykıran paylaşımlar, algoritmanın prangalarına vurulmuş, dijital zindanlara hapsedilmiştir. Memleketler arası Af Örgütü ve İnsan Hakları İzleme Örgütü, yaptığı açıklamalarda ve paylaştığı raporlarda, Filistinlilerin haklarını savunan toplumsal medya paylaşımlarına sansür getirildiğine ve Filistin’i destekleyen seslerin susturulduğuna dikkati çekmiştir. Gerçekten emsal durum 2017’de, Myanmar ordusunun Rohingya Müslümanlarına yönelik soykırımı sırasında da yaşanmıştır. Birleşmiş Milletler nezdinde kurulan ‘Myanmar Bağımsız Soruşturma Mekanizması’ toplumsal medya platformu Facebook’un, Arakanlı Müslümanlara yönelik İnsan hakları ihlallerini paylaşmadığını belirtmiştir. Birleşmiş Milletler, Facebook’un, nefret telaffuzuna karşı yetersiz tedbir alarak, ‘soykırımı körüklemede’ kıymetli bir rol oynadığını söz etmiştir. Bu örnekler açıkça göstermektedir ki, sentetik medya, global ölçekte hegemonya kurma uğraşı içindeki toplumsal medya platformlarının, enformasyon üzerindeki tahakkümünü pekiştiren yeni bir araç haline gelmiştir. “
“Siber güvenlik hayati bir zorunluluk”
Yerlikaya, güvenliğin, tarihî süreçte büyük bir dönüşüm yaşadığına işaret ederek, “Örneğin, Ortaçağ’da nizamlı ordular, kaleler, surlar güvenliğin simgesiydi. Çağdaş devletin inşası ise güvenliği devletin varlık sebeplerinden biri olarak kurumsal ve sistematik bir yapıya kavuşturdu. Vakitle globalleşmenin süratle yayılması, sonların belirsizleşmesi dünyayı çok sayıda güvenlik tehdidi, risk ve cürüm tipleriyle karşı karşıya bırakmıştır. Bu gelişmeler de güvenlik anlayışını dönüştürdü.” değerlendirmesinde bulundu.
Bilgi teknolojilerinde yaşanan global büyüme ve bağlantı imkanlarının artmasının, çevrim dışı ortamda yürütülen birçok faaliyetin çevrim içi ortama taşındığını tabir eden Yerlikaya, siber güvenliğin hayati bir mecburilik haline geldiğine vurgu yaptı.
Yerlikaya, siber güvenliğin, hem iç güvenliğin hem de dış güvenliğin vazgeçilmez ögelerinden biri olduğuna dikkati çekerek, şunları söyledi:
“Teknolojik ilerlemeler ve dijitalleşme, bizleri cam ekranların arkasına mahkum edip yalnızlaştırırken sanal dolandırıcılık, yasa dışı bahis, çevrim içi çocuk istismarı, siber zorbalık üzere yeni cürüm tiplerine kapı aralamıştır. Dijital bağımlılığı da körüklemiştir. Organize hataların dijital biçimlerini üreterek, güvenlik tehditlerini global bir boyuta taşıdı. İçişleri Bakanlığı olarak biz, işte tam da bu noktada terörle, zehir tacirleriyle, halkımızın huzuruna kastedenlerle nasıl çaba ediyorsak birebir kararlılıkla, siber kabahatlerle çabada de bu kararlılığımızı gösteriyoruz.”
“27 bin 304 toplumsal medya hesabının erişimi engellendi”
Modern dünyanın en belirleyici güvenlik ögesi haline gelen siber alanda, Türkiye’nin yüksek menfaatlerini koruduklarını bildiren Yerlikaya, “Sayın Cumhurbaşkanımızın, ‘Ülkemizi siber güvenlikte bir marka haline dönüştüreceğiz.’ sözleri, bizim bu yoldaki gayemizi belirlemektedir. Bu maksat doğrultusunda siber kabahatlerle aktif bir uğraş yürütüyoruz. Asayiş kabahatleriyle çabada olduğu üzere siber hatalarla gayrette de önleyiciliği artırıyoruz. Siber alandaki uğraşımızın bir örneği olarak Kabine devrimizde, 237 bin 753 hata ögesi oluşturan hesap tespit ettik. 21 bin 214 URL hesabı engellendi, 112 bin 854 toplumsal medya hesabı erişime kapatıldı. Bu yılın birinci 4 ayında ise 6 bin 765 URL hesabı ile 27 bin 304 toplumsal medya hesabının erişimi engellendi.” bilgilerini verdi.
Bakan Yerlikaya, kamu idaresinin stratejik öncelikleri ortasında yer alan sıkıntılardan birisinin de enformasyon güvenliği olduğunu, kamu kurumlarının işleyişi, karar alma süreci, yönetimsel meşruiyeti ve vatandaşla devlet ortasındaki inanç bağının idamesinde enformasyon güvenliğinin kritik rol oynadığını aktardı.
İçişleri Bakanlığına bağlı Eğitim Daire Başkanlığı tarafından düzenlenen hizmet içi eğitim seminerine katılmak üzere Ankara’da bulunan 81 vilayet valiliğinin basın ve halkla münasebetler müdürlerinin de aktiflikte olduğunu belirten Yerlikaya, şöyle devam etti:
“Hizmet içi eğitim seminerimizde gerek kurumsal irtibat, gerekse enformasyon güvenliği değerli birer başlıkta yer alıyor. Enformasyon güvenliğinin tesisi, hakikat bilginin korunması ve yanlış bilginin yayılmasının önlenmesidir. Bir inanç inşası sorunudur. Enformasyon güvenliği, yalnızca teknik bir sıkıntı değil, direkt kamu tertibini, toplumsal huzuru ve ulusal güvenliği ilgilendiren stratejik bir alandır. Zira çağdaş tehditler artık sırf hudutlarımızda değil cep telefonlarımızda, toplumsal medya akışlarında ve dijital ekranlarımızdadır. Yanlış bilgiyle yönlendirilen bir toplum yanlışsız karar alma yeteneğini kaybeder. Bu da yalnızca bireyleri değil, demokrasiyi ve devletin meşruiyetini gaye alır.”
Yerlikaya, Bakanlık olarak dezenformasyonla çabayı asayişin, terörle gayretin ve siber güvenliğin ayrılmaz modülü olarak gördüklerinin altını çizdi.
Bu alandaki misyonlarını, yalnızca dijital cürümleri takip etmek değil birebir vakitte kamuoyunu gerçek bilgiyle buluşturmak, algı operasyonlarına karşı toplumun direncini artırmak olarak tanımladıklarını anlatan Yerlikaya, “Biliyoruz ki bilgi, çağımızın en güçlü silahıdır. Bu silahın güvenliğini sağlamak da kamu otoritelerinin, medya kuruluşlarının, akademinin ve bireylerin ortak sorumluluğudur. Bilgi kirliliğine karşı verilecek en tesirli karşılık güçlü bir hukuk nizamı, dijital okuryazarlık ve toplumsal şuurdur.” dedi.
İletişim teknolojilerinde tarihi nitelikte dönüşümlerin yaşandığı bu vakit diliminde Bağlantı Başkanlığının ortaya koyduğu çalışmaların, Türkiye Yüzyılı’nın “İletişimin Yüzyılı” olmasının çabası ve yansıması olduğunu tabir eden Yerlikaya, şunları kaydetti:
“Devlet irtibatının uyumu, telaffuz birliğinin tesisi, devlet ve millet ortasında irtibat bağının güçlendirilmesi için atılan adımlar, büyük ehemmiyet taşıyor. Palavranın, çarpıtmanın ve manipülasyonun idrakleri kuşattığı zihinleri bulandırdığı bir devirde, Fahrettin Altun hocamızın ve grubunun verdiği hakikat savaşı, şeffaf ve vicdanlı yeni bir medya ekosisteminin oluşmasına öncülük etmektedir. Bu kapsamda İçişleri Bakanlığımıza bağlı kurum ve kuruluşlarımızla Bağlantı Başkanlığımızın uyumunda atılacak olan irtibat adımlarının ve çalışmalarının yanındayız.”
Öte yandan, Cumhurbaşkanlığı İletişim Başkanı Fahrettin Altun, amcası Nurettin Altun’un vefatı nedeniyle çalıştaya katılamadı.
