By Yıllar sonra gelen keşif…
Oxford Üniversitesi İngiliz Lisanı ve Edebiyatı Fakültesi’nden Dr. Leah Veronese, Shakespeare’in 116. sonesinin ender bir el yazması kopyasını keşfetti.
EL YAZMASI ESER
El yazması, 17. yüzyıla ilişkin bir şiir derlemesi içinde, Ashmolean Müzesi’nin kurucusu ve kral yanlısı bir isim olan Elias Ashmole’un ferdî arşivinde bulundu.
Bu keşif, şimdiye kadar tespit edilen sadece ikinci el yazması kopya olmasıyla dikkat çekiyor.
Şiir, Shakespeare’in en bilinen yapıtlarından biri olsa da kendi periyodunda pek fazla ilgi görmediği düşünülüyor.
ŞİİR SİYASAL MAKSATLA YİNE DÜZENLENMİŞ
Keşfedilen bu versiyonun en dikkat cazip istikameti, yapıtın İngiliz İç Savaşı devrinde siyasi hedefle tekrar uyarlanmış olması.
Sone, o periyotta yasaklanan Noel ilahileri ve siyasi hicivlerle birlikte yer alıyor. Tıpkı vakitte müziğe de uyarlanmış.
Bestesi Henry Lawes tarafından yapılan müzik formundaki bu uyarlamanın sözleri, New York Halk Kütüphanesi’nde yer alan bir müzik kitabında mevcut.
El yazmasında sadece kelamlar bulunuyor. Uyarlamada Shakespeare’in orjinal dizeleri değiştirilmiş ve yedi yeni dize eklenmiş.
İŞTE O SÖZLER
Örneğin orjinal açılış:
Let me not to the marriage of true minds
Admit impediments; love is not love
Which alters when it alteration finds
Türkçesi:
Gerçek zihinlerin birleşmesine pürüz tanımayayım,
Aşk değildir aşk, değiştiğinde değişen.
Şu biçimde değiştirilmiş:
Self-blinding error seize all those minds
Who with false appellations call that love
Which alters when it alterations finds
Türkçesi:
Kendi kendini kör eden yanılgı sarsın o zihinleri,
Değiştikçe değişen şeye aşk diyenleri,
Yanlış isimlerle o sevdayı adlandıranları.
AŞK ŞİİRİNDEN SİYASİ BİLDİRİME
Dr. Veronese, keşfi sırasında el yazmasını incelerken bu dizelerin Shakespeare’in 116. sonesine benzediğini fark ettiğini lakin el yazmasının katalogda yalnızca “aşkın sadakati üzerine” olarak tanımlandığını belirtti.
Shakespeare isminin katalogda yer almaması ve eklenen satırların, yapıtın yüzyıllar boyunca fark edilmemesine neden olduğunu tabir etti.
Uzmanlara nazaran, yapıta eklenen dizeler sadece müzik formuna uygunluk için değil, birebir vakitte periyodun siyasi atmosferine göndermeler içeriyor.
Kraliyet yanlısı şairlerin bulunduğu bir koleksiyonda yer alması, bu dizelerin romantik aşktan çok, dini ve siyasi sadakati yücelten bir ileti taşıdığına işaret ediyor.
Cumhuriyet rejimi periyodunda halk önünde müzik söylemek yasaklandığı için, birçok müzisyen üzere Henry Lawes da özel konutlarda bâtın performanslarla sanatını sürdürmek zorunda kaldı.
Bu el yazması, sırf Shakespeare’in yapıtlarının nasıl okunduğuna değil, tıpkı vakitte nasıl periyodun kurallarına nazaran uyarlandığına da ışık tutuyor.
“ARŞİVLER HALA YENİ SIRLAR BARINDIRIYOR”
Oxford Üniversitesi Shakespeare Çalışmaları Profesörü Emma Smith, “Bu heyecan verici keşif, Shakespeare’in erken devir tesirlerine dair yapılan araştırmaların hâlâ yeni bilgiler ortaya çıkarabileceğini gösteriyor.” dedi.
