By Türkiye’nin hububat üretim merkezi Konya Ovası’nda, iklim değişikliği, kuraklık ve denetimsiz yer altı su kullanımıyla oluşan obrukların sayısı her geçen yıl artıyor.
Geçen yıl mayıs ayından bugüne kadar Konya’da 12, Karaman’da 3, Aksaray’da 2, Afyonkarahisar, Sivas ve Eskişehir’de de birer olmak üzere toplam 20 obruk oluştu.
ÇOĞU YERDE GÖRÜLÜYOR
Konya’da AFAD’ın Afet Riski Araştırma Sistemi’nde kayıt altına alınan 642 obruk olduğu biliniyor.
Çok sayıda obruğun kaydedildiği Konya, Sivas ve Eskişehir’in yanı sıra Aksaray, Niğde, Nevşehir, Afyonkarahisar, Çankırı, Çorum, Şanlıurfa, Batman, Siirt, Bitlis ve Ankara’da da obruklara rastlanıyor.
BAHAR YAĞIŞLARI OBRUK RİSKİNİ ARTIRABİLİR
Konya Teknik Üniversitesi Obruk Araştırma ve Uygulama Merkezi Müdürü Prof. Dr. Fetullah Arık, Konya’da obruk oluşumlarının sürdüğünü söyledi.
Sahada obrukları kayıt altına aldıklarını tabir eden Arık, şöyle konuştu:
Obrukların değerli bir kısmı bu devirlerde oluşuyor. Ağır sulama sonrasında çökmeler biraz daha artabiliyor. Değişik bir durum daha var. Bu yıl neredeyse son yılların en kurak kış mevsimini yaşadık. Baharda ise devam eden bir yağışlı periyot içindeyiz. Yağışlı dönem geçtiğimiz yılın neredeyse iki katı. O nedenle toprakta ağırlaşma biraz daha fazla oldu. Toprağın ağırlaşması tek sebep değil ancak altta esasen çökmeye hazır bir yapı varsa bunu hızlandırabilen bir etken. O nedenle bölgede obruk sayısında bir artış olması beklenir.
Arık, Konya’da aktüel olan obrukların pek birçoklarının örtü çökmesi olduğunu belirterek, “Ana kaya içinde çözünmeler, boşluklar oluşmaya devam ediyor. Üzerindeki örtünün içinde çökme meydana geldiği için birçok vakit alttaki karşılıklı sistem tıkanıyor ya da bir biçimde dolgulanıyor. Bu nedenle obruklar daha sığ oluşmaya başlıyor.” dedi.
DEVASA BÜYÜKLÜKTE OBRUK GENİŞLEMEYE DEVAM EDİYOR
Karapınar-Konya kara yolunun yakınındaki bir tarla içinde 2009’da oluşan Yarımoğlu Obruğu ise çap büyüklüğü ve derinliği ile dikkati çekiyor.
Yoğun sulama faaliyetinin yapıldığı tarlaların ortasında oluşan devasa çukur, her geçen yıl genişleyerek büyüyor.
Prof. Dr. Arık, bu obruğun tarla sahibinin ismiyle kayda geçtiğini belirterek, “Çapı 55 metre civarındaydı. Kenardaki yarıklardan düşen gereçlerle vakit içinde 64 metreye kadar genişledi. Derinliği 80 metreden 57 metreye düştü. Birinci çöktüğü vakit üstten düşen materyalle yer altı suyu da üste hareket ettiği için bir müddet sulu bir obruk görünümündeydi. Sonradan sular da çekildi.” diye konuştu.
