By Türkiye İş Bankası, Denizli’de yer alan Laodikeia ve Tripolis antik kentlerindeki bilimsel hafriyat ve araştırma çalışmalarına 5 yıl müddetle dayanak sağlayacak.
Bankanın takviyesiyle düzenlenen basın seyahatinde ayrıntıları açıklanan proje kapsamında, Tripolis Antik Kenti ile UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde yer alan Laodikeia Antik Kenti’nde sürdürülen hafriyat ve müdafaa çalışmaları desteklenecek.
Pamukkale Üniversitesi öğretim üyeleri Prof. Dr. Celal Şimşek ve Prof. Dr. Bahadır Duman başkanlığında yürütülen hafriyatlarda, bölgenin arkeolojik mirasına dair yeni dataların ortaya çıkarılması hedefleniyor.
Laodikeia ve Tripolis, binlerce yıllık tarihe ışık tutuyor
Laodikeia Antik Kenti, MÖ 3. yüzyılda Seleukos Hükümdarı II. Antiokhos tarafından eşi Laodike ismine, Lykos Irmağı’nın suladığı verimli bir ovada kuruldu. Roma İmparatorluğu devrinde büyük refah yaşadığı bilinen kent, İncil’de ismi geçen yedi kiliseden birine de konut sahipliği yapıyor.
Yaklaşık 8 kilometrekarelik bir alana yayılan antik kentte, Batı Tiyatrosu, Stadyum, Gymnasium Kompleksi, Suriye Caddesi, anıtsal çeşmeler ve tapınaklar üzere birçok kıymetli yapı yer alıyor. 2013’ten bu yana UNESCO Dünya Mirası Süreksiz Listesi’nde bulunan antik kentte birinci yerleşimin MÖ 5500’lerde başladığı ve MS 7. yüzyıldaki sarsıntıya kadar kesintisiz sürdüğü tespit edildi.
Denizli’nin Buldan ilçesinde yer alan Tripolis Antik Kenti, Lidya, Frigya ve Karya bölgelerinin kesişim noktasında bulunuyor. Kentin Apollon’a ithafen Apollonia, daha sonra Antoniopolis ve Tripolis isimlerini aldığı biliniyor. Roma ve Bizans devirlerine ilişkin mimari izler taşıyan kentte pek çok kere yıkıcı zelzeleler sonrası ömür yine inşa edildi.
Yaklaşık 2 kilometrekarelik alana yayılan antik kentte, agora, sütunlu cadde, kilise, tiyatro ve nekropol üzere yapılar gün yüzüne çıkarıldı.
“Önümüzdeki periyotta de arkeolojik mirasımıza dair pek çok yeni bilgi ortaya çıkacaktır”
İş Bankası Genel Müdür Yardımcısı Suat Sözen, basın gezisi sırasında yaptığı konuşmada, arkeolojik çalışmaların ülkenin ve insanlığın ortak mirasına katkı sunduğunu vurguladı.
İş Sanat aracılığıyla uzun müddettir dayanak verdikleri arkeolojiyi kurumsal toplumsal sorumluluk alanlarından biri olarak gördüklerini aktaran Sözen, “Şu ana kadar Gaziantep’te Zeugma Antik Kenti, Antalya’da Patara Antik Kenti, İzmir’de Teos Antik Kenti, Aydın’da Nysa Antik Kenti, Muğla’da Stratonikeia Antik Kenti ve Kırşehir- Kaman’daki hafriyat çalışmalarına katkıda bulunduk.” diye konuştu.
Sözen, kazıların yapıldığı antik kentlerdeki gelişmeleri yakından izlerken, ülkenin dünya mirasına sunduğu ve sunacağı katkıların zenginliğine şahit olduklarını kaydederek, “Tripolis ve Laodikeia Antik Kentlerinde de Lidyalılar, Frigyalılar, Romalılar ve Bizanslılar’ın binlerce yıllık izlerini görmek mümkün. Esaslı bir geçmişin sessiz şahitleri olan ve tiyatrolardan agoralara, sütunlu caddelere birçok anıtsal yapıya mesken sahipliği yapan bu kentlerde eminim ki önümüzdeki devirde de arkeolojik mirasımıza dair pek çok yeni bilgi ortaya çıkacaktır.” değerlendirmesinde bulundu.
“Bu kültür mirasının gelecek nesillere aktarılması için canla başla çalışıyoruz”
Laodikeia Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Celal Şimşek de 2003’te başlatılan hafriyat çalışmalarıyla antik kentin yavaş yavaş ayağa kaldırıldığını ve bölgenin UNESCO’nun Dünya Süreksiz Kültür Mirası Listesi’ne aldığını aktardı.
Laodikeia Kilisesi’nde 2016’da yaptıkları titiz onarım çalışmaları sayesinde Avrupa Birliği Europa Nostra mükafatını aldıklarını söz eden Şimşek, kelamlarına şöyle devam etti:
“Laodikeia, 8 kilometrekarelik alana yayılan, Denizli’nin binlerce yıl evvelki etkin ticari hayatını yansıtan ve birçok belgeyi sunan bir kent olması prestijiyle değerli. Dokumacılık ticaretine, ziraî faaliyetlere, hayvansal eserlere, mermer ticaretine mesken sahipliği yapan, bir tıp fakültesi, iki tiyatrosu bulunan ve Olimpiya’daki olimpiyat oyunlarından sonra Anadolu’daki en faal heptatlon ve dekatlon müsabakalarıyla bilinen bir antik kenti ortaya çıkarmaya çalışıyoruz. Çürüksu (Lykos) Vadisi’nin parlayan yıldızı Laodikeia, binlerce yıl öncesinden bizleri kucaklıyor. Biz, bu kültür mirasının gelecek jenerasyonlara aktarılması için canla başla çalışıyoruz.”
Şimşek, Laodikeia’nın Anadolu’nun en çok gezilen 10 ören yeri içinde yer aldığını hatırlatarak, “Bugüne kadar başta Kültür ve Turizm Bakanlığı ve kazıların yürütücüsü olarak Pamukkale Üniversitesi olmak üzere pek çok kamu kurumu ve sivil toplum kuruluşunun dayanağını aldık. Bu yıl prestijiyle 5 yıllık bir program dahilinde Türkiye İş Bankası’nın kazılarımıza sponsor olmasından büyük memnunluk duyduk. Bu takviyenin itibar açısından da değerli olduğunu düşünüyoruz.” halinde konuştu.
“Tripolis’te 1920’lere kadar tarihin farklı sahnelerine ilişkin yerleşim izlerini görüyoruz”
Tripolis Antik Kenti Hafriyat Lideri Prof. Dr. Bahadır Duman da 2012’den bu yana Kültür ve Turizm Bakanlığı ile Pamukkale Üniversitesi ismine yılın 12 ayı devam eden hafriyat çalışmaları yürüttüklerini, Tripolis’in birebir vakitte Kültür ve Turizm Bakanlığı’nın başlattığı Geleceğe Miras projesinin bir modülü olduğunu söyledi.
Kentin farklı noktalarında hafriyat çalışmalarının devam ettiğinin bilgisini paylaşan Duman, kelamlarını şöyle tamamladı:
“Tripolis’in en kıymetli özelliği bir yamaç kenti olması. Bu nedenle kentin kuzeyinden güneye yanlışsız akan erozyon toprağı katman katman bu kentin üstünü kapatmış. Münasebetiyle hafriyat çalışmaları sonrasında yaklaşık 3 ve 9 metre ortasındaki dolgunun akabinde kentte yapılar sağlam bir biçimde, neredeyse çatı düzeyinde ortaya çıkabiliyor. MÖ 5500’lerde birinci yerleşim izlerini tespit ettiğimiz Tripolis’te 1920’lere kadar çeşitli katmanlara ilişkin, tarihin farklı sahnelerine ilişkin yerleşim izlerini görüyoruz. Mevcut kalıntılar dahilinde bilhassa MS 2 ve 3. yüzyılda kentte 20-25 bin civarında bir nüfusun yaşadığını öngörüyoruz.”
