By And Dağları’nda bulunan ve “Zombi Yanardağı” olarak da bilinen Uturuncu, uzun yıllardır huzursuzluk belirtileri gösteriyor. Patlama riski taşıyan yanardağın, son periyottaki zelzeleler ve gaz salımları üzere aktivitelerinin arkasındaki nedenleri araştıran bilim insanları, bu volkanın geleceği hakkında yeni bilgiler edindi.
UTURUNCU’NUN PATLAMA MÜMKÜNLÜĞÜ: BİLİM İNSANLARI NE DİYOR
1990’lardan itibaren yapılan uydu radar ve GPS ölçümleri, Uturuncu Yanardağı etrafındaki alanın bir Meksika şapkası üzere biçim değiştirdiğini gösteriyor. Yanardağ sisteminin merkezi yükselirken, etrafındaki topraklar ise çöküyor. “Ulusal Bilimler Akademisi Raporları” dergisinde yayınlanan araştırma, son 50 yıl içinde volkanın merkezindeki toprakların her yıl yaklaşık 1 santimetre yükseldiğini ortaya koydu.
ABC News’in aktardığına nazaran; araştırmacılar, Dünya üzerindeki en büyük magma kütlesine sahip olan bu yanardağ patlarsa, bunun önemli hasarlara ve bölgedeki insanların hayatına büyük riskler doğurabileceğini belirtiyorlar. Lakin, patlama mümkünlüğünün düşük olduğu tarafında görüş bildiren bilim insanları, volkanın hala tehlikeli bir biçimde etkin olduğunu vurguluyor.
VOLKANIN İÇ YAPISI ARTIK GÖRÜLEBİLİYOR
Araştırma, yanardağların iç yapısının nasıl incelenebileceğine dair yeni bir yol geliştirdi. İnsan bedeninin tıbbi görüntülenmesinde kullanılan tekniklere benzeri bir yaklaşımla, Uturuncu’nun içindeki hareketler sismik dalgalarla üç boyutlu bir formda haritalandı. Bu sayede, yer altındaki sıvıların ve gazların nasıl hareket ettiği, volkanın kraterinin çabucak altında nasıl toplandığı ayrıntılı bir formda görüldü.
Araştırmacılar, yer altındaki hareketlerin ve faaliyetin, yanardağ sisteminin merkezindeki deformasyonu açıklığa kavuşturduğunu belirtti. Oxford Üniversitesi Yer Bilimleri Bölümü’nden Mike Kendall, “Sonuçlarımız, jeofiziksel ve jeolojik tekniklerin, yanardağların potansiyel tehlikelerini ve kaynaklarını daha âlâ anlamak için nasıl kullanılabileceğini gösteriyor.” şeklinde açıklama yaptı.
DÜNYADAKİ ÖBÜR YANARDAĞLAR İÇİN DE GEÇERLİ
Araştırmaya nazaran, geliştirilen formüller sırf Uturuncu Yanardağı için değil, Dünya üzerindeki 1.400’den fazla etkin yanardağa ve faal kabul edilmeyen, lakin hayat emaresi gösteren onlarca volkan için de uygulanabilir. Bu, bilim insanlarının gelecekteki yanardağ patlamalarını daha tesirli bir formda kestirim etmelerine imkan sağlayacak.
