By 
Bir köprünün çökmek üzere olma ihtimali yüzde 20 olsa, kimse o köprüden geçmeyi göze almazdı. Bir uçağın düşme ihtimalinin yüzde 20 olduğunu bilseydik, kimse o uçağa binmezdi. Ancak, yapay zeka üzere ihtilal niteliğindeki bir teknolojiyi, ona olan inancımız ve beklentilerimizle birlikte süratle ilerletirken aynı yüzde 20’lik oranı görmezden geliyoruz. Oysa bu sefer uyarıyı, yapay zekayı inşa eden isimlerden biri yapıyor: Geoffrey Hinton. Sevimli bir yavru kaplan büyütüyoruz
Modern yapay zekanın mimarlarından, “Yapay Zekanın Babası” olarak bilinen Nobel Fizik Mükafatı sahibi Hinton, CBS’e verdiği röportajda, insanlık için sarsıcı bir iddiada bulundu: Yapay zekanın kontrolü ele geçirme ihtimali yüzde 10 ila 20 arasında. Bu, bir bilimsel katılık değil elbette; lakin içgörüsü şahsen sistemin kurucularından gelen bir sezgi.
Yapay zekanın gelişimini tehlikeli bir benzetmeyle tanım eden Hinton, “Bunu duygusal olarak anlamanın en düzgün yolu, sahiden şirin bir kaplan yavrusuna sahip birine benzememizdir. Şayet büyüdüğünde sizi öldürmek istemeyeceğinden emin olamıyorsanız, endişelenmelisiniz” diyor.
“Beş yıl önceyle kıyaslayın”
Hinton’un fikirleri ve çalışamları yapay nöronların derin yığınlarını uçtan uca eğitmenin birinci pratik yolu da dahil olmak üzere ChatGPT üzere büyük ölçekli modelleri mümkün kılan teknik temelleri oluşturdu. 2023 yılında Google’daki vazifesinden ayrılan Hinton, bu kararı açıkça konuşabilmek için aldığını söylemişti. Yapay zekanın son beş yıldaki gelişimine vurgu yapan Hinton, süratle ilerleyen teknolojinin nereye evrileceğini kestirmenin sıkıntı, fakat potansiyel olarak ürkütücü olduğunu belirtti: “Beş yıl evvel nasıl olduğuna ve artık nasıl olduğuna bakın. Ortadaki farkı alın ve geleceğe taşıyın. Bu korkutucu.”
Hinton, büyük teknoloji şirketlerinin aslında neredeyse hiç olmayan yapay zeka regülasyonlarını gevşetmeye çalıştıklarını ve güvenlik önlemlerini ihmal ettiklerini de lisana getirdi. Mevcut yasal düzenlemelerin yetersizliğine dikkat çeken bilim insanı, şirketlerin daha çok pazar hissesi ve sürat uğruna güvenlikten ödün verdiğini tabir etti. Hinton’a nazaran, bu şirketler bilgi süreç gücünün yalnızca küçük bir kısmını güvenlik araştırmalarına ayırıyor.
Askeri kullanım tehdidi
Yapay zekanın askeri alanlarda kullanımı da Hinton’ın bir öbür telaşı. Bilhassa Google’a yönelik tenkitlerde bulunan Hinton, şirketin daha evvel verdiği “yapay zekayı silahlandırmayacağız” kelamından döndüğünü ve 2025 başında siyaset değiştirerek teknolojisinin askerî kullanımına yeşil ışık yaktığını hatırlattı. “Don’t be evil” (Kötü olma) mottosunu bir kenara bırakan şirketin bu atağı, Hinton’ı hayal kırıklığına uğratmış görünüyor.
Elbette bu tenkitlere karşın yapay zekanın babası olarak nitelendirilen Hinton, bir yapay zeka aksisi değil. Birçok bilim insanı ve vizyoner üzere kendisi de teknolojinin eğitimi, tıbbı, bilimi dönüştürebileceğine ve potansiyel olarak iklim değişikliğini çözebileceğine inanıyor; tabi üstte saydığı telaşların giderildiği senaryoda. Yapay zekanın öbür öncülerinden Yann LeCun ise Hinton kadar kaygılı değil. LeCun daha evvel yaptığı açıklamalarda, yapay zekanın insanlık için varoluşsal bir tehdit oluşturduğu tarafındaki tezleri “saçma” olarak nitelendirmişti.
