By Gaziantep’in klâsik yemeni ayakkabıları kenti ziyarete gelen turistlerden ilgi görüyor.
Geçmiş yıllarda vatandaşların ayaklarını süsleyen lakin vakitle teknolojiye yenik düşen ve “Antep yemesi” olarak isimlendirilen yemeni ayakkabılar, günümüzde yeni model ve desenleriyle her kısmın ilgisini çekiyor. Bilhassa yaz mevsiminde ayakları serin tutması ve sağlıklı olması nedeniyle ilgi gören yemeni ayakkabılar, ayakta terleme, mantar, egzama ve koku yapmıyor. Asırlardır ustaların maharetli ellerinde hazırlanan yemeni ayakkabılar, son yıllarda tasarlanan yeni modeller ve çeşitli renkleriyle de dikkat çekiyor. Yalnızca Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde üretilen ve dünyanın dört bir tarafına ihraç edilen yemeni ayakkabılar, daha çok Avrupa ülkelerine ihraç ediliyor.
Geleneksel yemenileri çağdaş dizaynlarla birleştirerek doğallığını bozmadan üreten Gaziantep’teki yemeni ustaları, ayakkabının yanı sıra sandalet, çanta, cüzdan ve maskot çeşitleri de üretiyor. 7’den 70’e her yaş kümesinin tercihi olan yemeni ayakkabılar, kenti ziyarete gelen yerli ve yabancı turistler tarafından da ilgi görüyor. Tarihi Antep Kalesi’nin yanındaki iş yerinde yıllardır köşgerlik yapan Adil Keskinsoy, daha çok sıcak yaz günlerinde giyilen yemeni ayakkabıların ayakta ter ve koku yapmadığı için halk tarafından büyük bir ilgili gördüğünü söyledi.
“Eleman kahrı yaşıyoruz lakin tekrar de mesleğimizi sürdürüyoruz”
Yemenicilik mesleğinin Gaziantep’in en eski el sanatlarından biri olduğunu belirten Keskinsoy, “17-18 yıldır bu mesleği yapıyorum. Yemeni Gaziantep’e has bir ayakkabı modelidir. Yemeni ayakkabılar ter ve koku yapmaz, bedenin elektriğini alma özelliği vardır. Şeker hastalarına tabipler, bu ayakkabıları yemeni tavsiye eder. Yemeni ayakkabı sağlıklı bir ayakkabıdır. Şu anda eleman kahrı yaşıyoruz lakin tekrar de mesleğimizi sürdürüyoruz” dedi.
“Avrupa ülkelerindeki beşerler yemeni ayakkabıyı tercih ediyor”
Ürettikleri yemeni ayakkabıları ve öteki çeşit modelleri Avrupa ülkelerine kadar ihraç ettiklerini tabir eden Keskinsoy, “Sağlığına kıymet verenler yemeni ayakkabıları tercih ediyor. Bilhassa Avrupa ülkelerindeki beşerler sağlıklı olduğu için yemeni ayakkabıyı tercih ediyor. Lakin bizim yerli halkımız pek fazla istek etmiyor. Eleman badiresini giderirsek mesleğimizin önünün açılacağına inanıyorum. Her mesleğin sıkıntı istikameti vardır. Ancak mesleğe alışınca zevk alıyoruz. Yaptığımız eserler büsbütün doğal eserlerdir. Kimyasal bir unsur yok. Yemenileri dikerken kullandığımız ip arının balmumu ile yapılıyor. Yemeni ayakkabıların her şeyi doğal ve natüreldir” biçiminde konuştu.
“Yemeniden kalan derilerden cüzdan, çarık ve sandalet üzere eserler yapıyoruz”
Geleneksel yemeninin yanı sıra sandalet, çizme, bot ve terlik tipi yemeni modellerin de geliştirildiğini belirten Keskinsoy, “Yemeni ayakkabılar, ‘Antep yemenisi’ olarak bilinir. Şu an Gaziantep’te, Kilis’te ve Safranbolu’da bir tane usta var. Kilis’te 3-4, Gaziantep’te 7-8 usta var. Kahramanmaraş’ta ‘çarık’ dediğimiz farklı versiyonu var. Çarığın Antep yemenisi ile bir ilgisi yoktur. Yemeni daha çok yaz aylarında giyilir. Yazın serin olur. Ayakta ter ve koku yapmaz. Tabanı kösele olduğu için kışın giyilmez. Renkte hudut yok, herkes istediği rengi yapabiliyor. Kalan derilerden de cüzdan, çarık ve sandalet üzere eserler yaparak değerlendirmeye çalışıyoruz” diye konuştu.
“Bu zanaatı gerçekleştiren 8 kişi kalmış”
İstanbul’dan Gaziantep’i gezmeye geldiğini belirten Ulus Tuna ise “Kale altından geçerken ustamın bu mesleğini görünce gözümü alamadım. Köşker sanatı ve yemeni ayakkabısıyla ilgili ustamızdan da bilgi aldım. Kendisini dikkatli bir biçimde izledim. Yemeni ayakkabısı koku ve ter yapmıyormuş. Yemenilerin sıhhat açısından da çok yeterli olduğunu söyledi. Lakin üzüldüğüm bir mevzu var, maalesef Gaziantep’te şu anda bu zanaatı gerçekleştiren 8 kişi kalmış. Bu mevzuda en büyük vazife gençlere düşüyor. Bu kültürü koruyabilmek de bir Anteplinin en kutsal vazifelerine bir tanesidir” tabirlerini kullandı. – GAZİANTEP
