By Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio başkanlığındaki ABD heyeti, Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki Ukrayna heyeti ve Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlığındaki Rus heyeti, ateşkes görüşmeleri için bugün İstanbul’da olacak.
Türkiye’nin mesken sahipliğindeki müzakerelerde, Rus heyeti 2022’deki İstanbul müzakerelerini temel almak isterken Ukrayna heyeti ise toprak bütünlüğü ve güvenlik garantilerini masaya taşıyacak.
RUS HEYETİNE MEDINSKIY BAŞKANLIK EDECEK
Yerli ve yabancı basın mensuplarının ağır ilgi gösterdiği müzakerelere katılmak üzere İstanbul’a gelen Rus heyete, Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri Vladimir Medinskiy başkanlık edecek. Heyette, Rusya Dışişleri Bakan Yardımcısı Mihail Galuzin, Rusya Genelkurmay Başkanlığı Ana İstihbarat Dairesi (GRU) Başkanı İgor Kostyukov ve Rusya Savunma Bakan Yardımcısı Aleksandr Fomin yer alacak.
Heyetin uzmanlar listesinde ise Rusya Genelkurmay Başkanlığı Bilgi Dairesi Lider Yardımcısı Aleksandr Zorin ve Rusya Devlet Başkanlığı İnsani alanda Devlet Siyaseti Dairesi Lider Yardımcısı Yevgeniya Podobreyevskaya’nın yanı sıra Rusya Dışişleri Bakanlığı Bağımsız Devletler Topluluğu Ülkeleri İkinci Daire Müdürü Aleksandr Polişçyuk ile Rusya Savunma Bakanlığı Memleketler arası Askeri İşbirliği Ana Müdürlüğü Lider Yardımcısı Vladimir Şevtsov bulunacak. Medinskiy, 2022’deki görüşmelerde de Rus heyetine başkanlık yapmıştı.
UKRAYNA HEYETİ
Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, İstanbul’da düzenlenecek barış müzakerelerine katılacak Ukrayna heyetinin oluşturulmasına ait kararnameyi imzaladı. Türkiye, Rusya ve ABD’li yetkililer ile görüşmek için oluşturulan heyete Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlık edecek.
Heyette şu isimler yer alacak:
“Ukrayna Dışişleri Bakan Yardımcısı Sergiy Kyslytsya, Ukrayna Güvenlik Servisi (SBU) Lider Yardımcısı Oleksandr Poklad, Dış İstihbarat Servisi Lider Yardımcısı Oleh Luhovskyi, Ukrayna Genelkurmay Lider Yardımcısı Oleksii Shevchenko, Savunma Bakanlığı Ana İstihbarat Müdürlüğü (GUR) Lider Yardımcısı Vadym Skibitskyi, Ukrayna Hava Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Lider Yardımcısı Yevhenii Shynkarev, Ukrayna Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Karargahı Lider Yardımcısı Oleksandr Dyakov, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Merkez Hukuk Dairesi Memleketler arası ve Operasyonel Hukuk Dairesi Başkanı Oleksii Malovatskyi, Ukrayna Genelkurmay Başkanlığı Ana Harekat Müdürlüğünün Kıdemli Subayı Oleksandr Sherikhov, Ukrayna Silahlı Kuvvetleri Başkomutanlığı Takviye Ünitesi Protokol Subayı Heorhii Kuzmychev, Ukrayna Devlet Başkanlığı Ofisi Başkanı Danışmanı Oleksandr Bevz.”
Ayrıca Zelenski, Ukrayna heyetinin Rus heyeti ile görüşmesinin önünde mani olan, 4 Nisan 2022 tarihli “Ukrayna heyetinin Ukrayna’nın güvenlik garantilerine ait mutabakat taslağı hazırlanması ve uyumuna ait Rusya ile görüşmelere katılması” konusundaki kararnameyi iptal etti.
“İSTANBUL’DA ÖNEMLİ VE PROFOSYONEL BİR ÇALIŞMAYA NİYETLİYİZ”
Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin’in Müşaviri ve İstanbul’daki müzakerelerde Rus heyetine başkanlık eden Vladimir Medinskiy, yaptığı yazılı açıklamada, Putin’in talimatıyla İstanbul’a geldiklerine işaret ederek, “İstanbul’da önemli ve profesyonel bir çalışmaya niyetliyiz.” sözlerini kullandı. Medinskiy, müzakerelerde Rus tarafının gayesine de değinerek, “Putin tarafından önerilen direkt müzakerelerin hedefi, çatışmanın temel nedenlerini ortadan kaldırarak uzun vadeli ve kalıcı bir barış sağlamaktır.” açıklamasını yaptı.
“HEDEFİMİZ, UZUN VADELİ BARIŞI SAĞLAMAK”
Vladimir Medinskiy daha sonra İstanbul’daki Rusya Başkonsolosluğu binası önünde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. Rusya Devlet Başkanı Putin’in, dün Ukrayna ile müzakerelere katılacak heyetin hazırlık sürecine dair toplantı yaptığına dikkati çeken Medinskiy, toplantıda müzakerelerdeki pozisyonun belirlendiğini kaydetti.
Heyet başkanı Medinskiy, şunları kaydetti; “Biz müzakerelere, İstanbul’da 2022’de Ukrayna tarafından bozulan barış görüşmelerinin devamı olarak bakıyoruz. Heyetimiz Devlet Liderinin kararnamesiyle onaylandı ve müzakereleri sürdürme konusunda tam yetkinliğe sahip. Heyetimiz yapan çalışmalar yapma, mümkün tahlil yollarını ve ortak noktaları bulma niyetinde. Ukrayna ile direkt müzakerelerdeki amacımız, krizin temel nedenlerini ortadan kaldırarak, er ya da geç uzun vadeli barışı sağlamak.”
ZELENSKI TÜRKİYE’YE GELDİ
Öte yandan, Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüşmek üzere Ankara’ya geldi. Zelenski, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile Cumhurbaşkanlığı Külliyesi’ndeki görüşmesinin akabinde, Ukrayna’nın Ankara Büyükelçiliği’ne gelerek basın toplantısı düzenledi.
İstanbul’da düzenlenecek Rusya-Ukrayna müzakerelerini kıymetlendiren Zelenski, Rusya’nın Türkiye’ye üst seviyede bir heyet göndermediğini kaydetti. Zelenski, “Rus heyetinin düzeyini gördükten sonra maalesef gerçek müzakereler konusunda çok önemli olmadıklarını görüyoruz.” dedi.
Ukrayna Savunma Bakanı Rüstem Umerov başkanlığındaki heyeti İstanbul’a göndereceğini açıklayan Zelenski, “ABD Başkanı Trump ve Cumhurbaşkanı Erdoğan’a saygımızdan dolayı, İstanbul’a heyet yollamaya karar verdik.” diye konuştu. Zelenski, bu kararı ayrıyeten ateşkesin sağlanması ve savaşı sona erdirmek için verdiğini tabir etti.
“ABD’Lİ, TÜRK VE UKRAYNALI KÜMELERLE TOPLANTI YAPACAĞIZ”
Cumhurbaşkanı Erdoğan ile görüşmesinde, Ukrayna heyetinin 15-16 Mayıs’ta Türkiye ve ABD heyetleri ile bir ortaya gelmesini konuştuklarını aktaran Zelenski, “ABD’li, Türk ve Ukraynalı kümelerle toplantı yapacağız.” biçiminde konuştu. Zelenski, öncelikle şartsız ateşkesin sağlanması gerektiğini vurgulayarak, “Bütün tarafların, müzakerelere hazır olduğunu göstermesi gerektiğine inanıyorum. Birinci adımın şartsız ateşkes olması gerektiğine inanıyorum.” dedi.
Ateşkes üzere kararların devlet önderleri düzeyinde alınması gerektiği istikametindeki kararı da görüşmeye hazır olduğunu vurgulayan Zelenski, “Koşulsuz ateşkes önderler düzeyinde görüşülecekse ben buradayım, direkt görüşmelere hazırım.” diye konuştu. Zelenski, konuşmasında “Bugün teknik heyetler seviyesinde, başkanlar olmadan şartsız ateşkes sağlanabilirse, bunda sorun yok. Tartışmaya gerek yok, birinci adım olacak.” sözlerini kullandı.
İstanbul’daki görüşmelerde, ateşkesin sağlanması için birinci adımın atılması gerektiğini kaydeden Zelenski, “İlk adımı atmalıyız. Şayet başlamazsak savaş uzun yıllar sürebilir.” dedi. Ukrayna Devlet Başkanı Volodimir Zelenski, “Ateşkes olmazsa, önemli kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, o vakit savaşın daha süratli sona ermesi için teşvik olacak uygun (Rusya’ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” dedi.
Zelenski, Türkiye’ye yanında getirdiği heyetle savaşın sahiden sona ermesini ve savaşı bitirmek istediklerini gösterdiklerini belirtti. Zelenski, heyetindeki temsilcilerin karar verebilecek yetkililer olduğuna dikkatini çekerek, “Burada bulunan hepimizin, savaşın sonunu getirecek adımlar konusunda anlaşmak için kurumsal olarak bir yetkisi var.” dedi.
Rusya’nın, Türkiye’ye gönderdiği heyete nazaran savaşı bitirmek konusunda niyetli olmadığını gösterdiğini savunan Zelenski, “Ateşkes olmazsa, önemli kararlar alınmazsa, ikili görüşmeler olmazsa, o vakit savaşın daha süratli sona ermesi için teşvik olacak uygun (Rusya’ya yönelik) yaptırımlar istiyoruz.” diye konuştu.
“KIRIM UKRAYNA’DIR”
Zelenski, Ukrayna’nın toprak bütünlüğünün kendileri için kırmızı çizgi olduğunu vurgulayarak, bu mevzuyu müzakerelerde tartışmayacaklarını belirtti. Türkiye’nin de Ukrayna’nın toprak bütünlüğünü desteklediğini kaydeden Zelenski, “Geçici olarak işgal edilen toprakları tanımıyoruz, yarımadayı (Kırım) Rusya olarak tanımıyoruz. Bütün görüşmelerde şunu vurguluyorum. Bu benim sarsılmaz tutumumdur. Süreksiz olarak işgal edilen tüm topraklarımızı tüzel olarak Rus toprağı olarak tanımıyoruz. Kırım Ukrayna’nın modülüdür, Kırım Ukrayna’dır.” tabirlerini kullandı.
Zelenski, ülkelerini savunmaya çalıştıklarını belirterek, “Sorun Ukrayna değil, Ukrayna yalnızca kendini savunmaya çalışıyor.” değerlendirmesinde bulundu. Rusya-Ukrayna savaşı kapsamında cephedeki gelişmelere değinen Zelenski, Rusların emellerine ulaşmak için her şeyi yapacağını vurgulayarak, “Biz de bu gayeleri engellemek için elimizden geleni yapacağız.” dedi.
HEYETLER BARIŞIN KAİDELERİNİ GÖRÜŞECEK
İstanbul’daki müzakerelerde her iki tarafın savaşın sona ermesi ve barışın sağlanması için kendi kaidelerini ortaya koyması bekleniyor. Rus tarafı, Ukrayna ile yapılacak müzakerelerde İstanbul’da 2022’de yapılan müzakerelerden çıkan metnin prensip olarak temel alınmasını istiyor.
Moskova, alandaki “yeni gerçeklikler” olarak isimlendirdiği yasa dışı ilhak ettiği bölgeleri de kuralları ortasına koydu. Çatışmaların dondurulmasını değil, kesin olarak sonlanması niyetini vurgulayan Moskova, ilhak ettiği Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un idari sonlarından Ukrayna askerlerinin çekilmesini koşul koşuyor.
MOSKOVA “TARAFSIZ VE TEMASSIZ BİR UKRAYNA” İSTİYOR
“Ukrayna’nın tarafsız, ilişkisiz ve nükleer silahlardan arındırılmış bir statüye kavuşturulması, silahsızlandırılması, Nazilerden arındırılması, Ukrayna’daki Rusça konuşan vatandaşların hak, özgürlük ve çıkarlarının tam olarak teminata alınması, ilhak ettiği Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson bölgelerinin Rusya’nın toprakları olarak tanınması” Moskova’nın en temel kaideleri ortasında bulunuyor.
Krizin çözülmesinden sonra Ukrayna ve Avrupa ile uygun komşuluk bağlarını kademeli olarak adım adım kurmaya başlamayı öneren Moskova, bunun akabinde Kolektif Güvenlik Mutabakatı Örgütü, Şanghay İşbirliği Örgütü üye ülkeleri ile Batılı ve Avrupalı devletlerle kıtadaki tüm devletlerin çıkarlarını dikkate alan bir “Avrasya güvenlik sisteminin yaratılmasını” öneriyor.
UKRAYNA TOPRAK BÜTÜNLÜĞÜ VE GÜVENLİK GARANTİLERİNİ KURAL KOŞUYOR
Kiev, ülkenin toprak bütünlüğü ve egemenliğinin tam olarak sağlanmasının yanı sıra güvenlik garantileri taleplerini ön planda tutuyor. Güvenlik garantileri çerçevesinde, Ukrayna’nın NATO’ya davet edilmesini ya da NATO muhafazası altına alınmayı bekleyen Kiev, Avrupa’dan da bir barış gücünün ülkesine yerleştirilmesini istiyor.
Bununla birlikte Ukrayna’ya nükleer silah verilmesi ve bir cins caydırıcılık paketinin sağlanması da Kiev’in koşulları ortasında yer alıyor. Kiev, ayrıyeten Kırım, Donetsk, Luhansk, Zaporijya ve Herson’un Rus denetiminden çıkması ve Ukrayna’nın milletlerarası alanda tanınan hudutlarına dönmesi koşulunu öne sürüyor.
Savaşın sona ermesinden sonra ülke iktisadının tekrar ayağa kaldırılması, ordunun silahlandırılması için ABD ve Avrupa’nın dayanağı de Kiev’in istekleri ortasında yer alıyor.
