By 
Geleceğin uzay üsleri, astronotların giysilerine yapışan o incecik Ay toprağıyla aydınlanabilir. Almanya’daki Potsdam Üniversitesi’nden araştırmacılar, Ay’ın yüzeyini kaplayan gevşek kayaç parçacıklarından—yani ay regoliti olarak bilinen maddeden—güneş paneli üretmeyi başardı. Çalışmaya nazaran, bu yenilikçi güneş hücreleri hem verimli güç üretiyor hem de uzaydaki radyasyona karşı daha sağlam. Üstelik, Dünya’dan ağır ve kıymetli materyal taşımaya gerek kalmadan üretilebiliyorlar. Bugün uzay vazifelerinde kullanılan güneş panelleri yüzde 30 ila yüzde 40 üzere yüksek verimlilik oranlarına ulaşsa da, bu muvaffakiyet önemli bir maliyetle geliyor. Panellerin yükü, taşıma masraflarını katlıyor. Şayet üretim Ay’daki materyallerle, yerinde üretilebilirse yalnızca randıman değil, ulaşılabilirlik açısından da büyük bir sıçrama yapılmış olacak.
Çok daha verimli bir çözüm
Grup, Ay toprağını simüle eden özel bir karışımı eriterek şeffaf “Ay camı” elde etti. Bu cam, perovskit ismi verilen ve düşük maliyetli, kolay üretilebilen bir kristal tipiyle birleştirilerek güneş hücresine dönüştürüldü. Sonuç olarak, klâsik panellere kıyasla gram başına 100 kat daha fazla enerji üretebilen bir sistem geliştirildi. Bu oran, klasik sistemlerde çoklukla mümkün olmayan 22-50 W/g üzere özgül güç kıymetlerine ulaşılabileceğini gösteriyor. Dahası, bu yeni paneller radyasyona karşı epeyce dirençli. Olağan cam, uzayda vakitle kahverengileşerek randıman kaybına yol açarken, Ay camı doğal olarak kahverengi tonlara sahip olduğu için bu etkiyi doğal yollardan dengeliyor.
Maliyetler radikal oranda düşüyor
Bilim beşerlerine nazaran yalnızca camı Ay’da üretmenin bile uzay aracının fırlatma kütlesini yüzde 99,4 oranında azaltabileceğini, taşıma maliyetlerini ise yüzde 99’a kadar düşürebileceğini belirtiyor. Bu da uzun vadeli Ay kolonileri kurulmasını daha gerçekçi bir gaye haline getiriyor. Her manada sürdürülebilir bir koloni için yerinde üretim hayli kritik bir adım.
Üstelik Ay camı üretmek sanıldığından daha kolay. Karmaşık bir saflaştırma süreci gerektirmeyen bu materyal, sırf ağırlaştırılmış güneş ışığı ile eritilebiliyor. Birinci prototiplerde yüzde 10 dolaylarında verim elde edilirken, daha şeffaf camlarla bu oran yüzde 23’e ve üzerine kadar çıkarılabilir.
Elbette Ay, Dünya’dan epey farklı şartlara sahip. Düşük yerçekimi, camın nasıl oluştuğunu etkileyebilir. Ayrıyeten perovskit üretiminde kullanılan birtakım çözücüler, Ay’ın havasız ortamında işe yaramayabilir. Sıcaklık farkları da malzemenin dayanıklılığı açısından risk oluşturuyor. Bu yüzden takım, Ay yüzeyinde küçük ölçekli bir test misyonu planlayarak bu teknolojiyi gerçek şartlarda denemek istiyor. Bunlar aşılması gereken değerli maniler olsa da bilim insanları yıllardır Ay toprağını yakıt üretiminden bina inşasına kadar birçok maksatla değerlendirmeye çalışıyor. Artık, onu güce dönüştürmek de mümkün hale gelmiş görünüyor.
