By Çorum’da dün un fabrikasında yaşanan patlamanın akabinde gündeme gelen toz patlamalarıyla ilgili açıklamalarda bulunan İş Sıhhati ve Güvenliği Uzmanı Prof. Dr. Vedat Deniz, “Çeşitli toz patlamalarının dağılımına nazaran, besin kesimi en çok toz patlamalarının meydana geldiği kesimlerin başında gelmektedir” dedi.
Hitit Üniversitesi İş Sıhhati ve Güvenliği Yüksek Lisans Ana Bilim Kolu Öğretim Üyesi ve İş Sıhhati ve Güvenliği Uzmanı ve İş Yeri Tabibi Eğiticisi Prof. Dr. Vedat Deniz, Çorum’daki un fabrikasında yaşanan patlamanın akabinde toz patlamalarıyla ilgili açıklamalarda bulundu. 8 kişinin yaralandığı patlamanın akabinde gündeme gelen toz patlamasına en çok besin fabrikalarında rastlanıldığını kaydeden Deniz, tozun ani dökülmesi ve sıcakla müsabakasıyla patlamarın yaşandığına dikkat çekti.
Prof.Dr. Vedat Deniz “Dün maalesef Çorum’da bir un fabrikasında meydana gelen un tozu patlaması sonucu biri ağır olmak üzere 9 çalışanda 3. derece yanık meydana gelen bir iş kazası olduğunu öğrendim. Öncelikle başta çalışanlar ve ailelerine geçmiş olsun diyorum. 5 yıldır Mühendislik Fakültesinde bulunan Metalürji-Malzeme, Sanayi, Kimya ve Besin Mühendisliği kısımlarına vermiş olduğum İş Sıhhati ve Güvenliği derslerinde toz meselesini ve toz patlaması konusundan daima bahsetmişimdir. Tozlar özelliklede organik kökenli olanların hepsi ve birtakım inorganik tozlar, havada askıda kaldığı sürece ateşle buluştuğunda yanma ve patlama eğilimi gösterir” dedi.
“Gıda kesimi en çok toz patlamalarının meydana geldiği bölümlerin başında gelmektedir”
Tozun patlaması için kimi kuralların oluşması gerektiğini belirten Prof. Dr. Deniz, “Yanıcı bir malzemenin olması, tozun havada bir toz bulutu formunda asılı olması gerekir. Tozun kuru olması havada askıda kalmasını artırarak patlama tesirini artırır. Kâfi oksijenin olması gerekir. Ateş kaynağının olması ve kapalı bir alanda olması halinde patlama tesiri artar. ABD’de yapılan bir çalışmada çeşitli toz patlamalarının dağılımına nazaran, besin bölümü en çok toz patlamalarının meydana geldiği bölümlerin başında gelmektedir” diye konuştu.
Fabrikalardaki toz patlamalarıyla ilgili de bilgiler veren Prof. Dr. Deniz, “Genellikle un fabrikalarında bulunan bir tank, silo, elavatör, karıştırıcılar yahut siklonlar üzere ekipmanların içinde evvel tıkanır ve sonra ani bir halde tozun çökmesi sonucu oluşan toz bulutu sıcak ortamla karşılaşır ise birincil (primer) patlama süreci meydana gelir. Bu silo yahut tank üzere kapalı ekipmanlarda oluşan patlama sonucu oluşan sarsıntı ve hava şoku ile fabrikanın genel alanında tüm tozlarında havaya kalkmasına ve toz bulutu haline gelince yanma tepkisi mili saniye farkı ile ardışık olarak patlamalar devam eder. Buna da ikincil (sekonder) toz patlaması denir” formunda konuştu.
“Tıkanıklık oluşması engellenebilir”
Toz patlamalarını önlemek için tavsiyelerde bulunan Deniz, “Diğer birçok dallarda tozların havada bulut formuna gelmemesi için ıslatılır. Ama besin kesiminde bilhassa un, kahve yahut baharat üzere besin eserlerinin toz haline getirilirken birçok vakit su kullanmak mümkün değildir. Başka taraftan, besin bölümlerinde silo ve tankların içerisinde köprüleşme ve borulaşma tıkanıklık meydana gelmesi durumda sonradan birdenbire gerecin dökülmesi sonucu toz gereç havaya kalkarak bulut haline gelebilmektedir. Bu nedenle toz siloları vibratör motorlar ile daima titreşim yaparak daima bir akışın oluşması sağlanarak tıkanıklık oluşması engellenebilir ve birdenbire tozun dökülmesi engellenmiş olur” sözlerini kullandı. – ÇORUM
