By RUMELİLİ Endüstrici İş Adamları Derneği’nin (RUMELİSİAD), bu yıl 9’uncusunu düzenlediği Milletlerarası Balkan İktisat Tepesi, Kuzey Makedonya’nın başşehri Üsküp’te yapıldı. Türk iş insanlarını ülkeye yatırım yapmaya davet eden Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı Izet Medziti, “Türkiye bizim müttefikimizdir. Bizim bağlarımız tüm bölge için örnek bağlardır. Somut adımlarla bu dostluğu korumak gerekiyor” dedi.
RUMELİSİAD 9’uncu Balkan İktisat Tepesi Kuzey Makedonya’nın başşehri Üsküp’te ağır iştirakle gerçekleştirildi. Tepe’ye Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı ve Çevre Bakanı Izet Medziti, Kuzey Makedonya Avrupa İşleri Bakanı Orhan Murtezani, Kuzey Makedonya Güç Bakanı Sanja Bojinovska, Türkiye’nin Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy, Kuzey Makedonya Bursa Fahri Konsolosu Halil Bedzeti, Şahterm Yönetim Kurulu Lideri Faruk Şahin katıldı.
’38 ÜLKEDE 60 BİNDEN FAZLA BİREYE İSTİHDAM SAĞLANIYOR’
Son yıllarda dünya iktisadının yaşadığı süratli değişimlere karşın, Türkiye’nin büyüme ve yatırım potansiyeli ile dünya sahnesinde yükselmeye devam ettiğini söyleyen RUMELİSİAD Başkanı Murat Evke, “Rumeli kökenli iş insanlarımız ve sanayicilerimiz, Bursa’dan 38 ülkeye uzanan yatırımlarla bir arada, 60 binden fazla bireye istihdam sağlıyor. Üyelerimizin ihracatı geçtiğimiz yıl yüzde 18 artarak toplam ciromuz 2.6 milyar dolara ulaştı. Fakat sevindirici olan yalnızca sayılar değil, bu sayıların arkasında yatan dayanışma ve paylaşılan vizyondur. Birincisini yıllar evvel gerçekleştirdiğimiz Balkan İktisat Tepeleri sırf fikir buluşmalarının değil somut projelerin ve gerçek iş iştiraklerin da adresi olmuştur. 7’nci tepemizde başlatılan Balkan Yatırım Forumu, bugün Balkan coğrafyasıyla Türkiye ortasında 120 milyon dolarlık yeni yatırımın önünü açtı. Bu muvaffakiyet öyküleri birlikte doğan rahmetin ve beraberliğin en hoş delilleridir. Balkan ülkeleri ve Türkiye ortasındaki dış ticaret hacmi, geçtiğimiz sene yüzde 12,5 artarak, 23,4 milyar dolara ulaştı. Bursa’mız, Balkan ülkelerine ihracatta üst üste üçüncü yıl büyümeyle kapattı. Üyelerimizin 2023 yılı Balkan ülkelerine yaptığı ihracat yüzde 18 artışla 900 milyon dolar düzeyini geçti” diye konuştu.
‘TÜRKİYE YALNIZCA EKONOMİK ORTAK DEĞİL, GÜÇLÜ BİR MÜTTEFİK’
Zirvede konuşan Kuzey Makedonya Başbakan Yardımcısı ve Etraf ve Mekansal Planlama Bakanı Izet Medziti de Türk iş insanlarının ülkelerinde yaptıkları yatırımın devamlılığı için her türlü iş birliğine hazır olduklarını belirterek, “Hükümetimizin, Makedonya’nın ekonomik altyapısına ve yatırımlara konut sahipliği yapma kararlılığını sürdürdüğünü temin ederim. Bu bağlamda, ülkemiz iş dünyası için muteber bir ortak olacak, genç ülkelerden ve stratejik ortaklardan gelen yatırımcıları desteklemeye devam edecektir. Artık, Başbakan Yardımcısı olarak, birinci adımımız, samimiyet, tarihi dayanışma ve stratejik iş birliği temelinde bir aile oluşturmak ismine olacaktır. Bu aile, Makedonya Cumhuriyeti ile Türkiye Cumhuriyeti ortasında kurulacaktır. Türkiye, yalnızca ekonomik bir ortak değil, birebir vakitte güçlü bir müttefik ve dönüşüm süreçlerimizde yanımızda duran sağlam bir devlettir. Türkiye bizim müttefikimizdir. Bizim ilgilerimiz tüm bölge için örnek ilgilerdir. Somut adımlarla bu dostluğu korumak gerekiyor” tabirlerini kullandı.
‘TÜRKİYE, EKONOMİK KALKINMAMIZDAKİ EN DEĞERLİ YABANCI ORTAK’
Başta iktisat olmak üzere pek çok alanda iki ülke ortasındaki ilgilerin geliştiğini vurgulayan Kuzey Makedonya Avrupa İşleri Bakanı Orhan Murtezani ise şöyle konuştu:
“Bu tepe Kuzey Makedonya Cumhuriyeti ve Türkiye Cumhuriyeti ortasındaki güçlü ve dostça bağların bir öbür gösterisidir. Bu bağlar ortak tarihimize, kültürümüze, derinlemesine kök salmıştır ve bugün iktisat başta olmak üzere, birçok alanda ağır iş birliğiyle temayüz etmektedir. Kuzey Makedonya ve Türkiye ortasındaki bağlantılar samimi, dinamik, stratejik ve geleceğe yöneliktir. Bu yakınlık yalnızca düzgün münasebetlerden ibaret değildir. Biz birebir vakitte bölgesel bağlamı da ortak bir anlayışla pahalandırıyor, kritik anlarda birbirimize takviye sağlıyor ve çıkarlar doğrultusunda koordineli adımlar atıyoruz. İkili iş birliğimiz üst seviye siyasetten savunmaya, iktisattan ticarete, eğitimden kültürel değişime kadar geniş bir yelpazeyi kapsamaktadır. Türkiye, ülkemizin ekonomik kalkınmasında en değerli yabancı ortaklardan biridir. Fakat daha da kıymetlisi tüm bölgenin istikrarı ve ilerlemesi için uzun vadeli çıkarları önceleyen bir ortaktır. Global iktisadın öngörülemeyen sınamalarla karşı olduğu bir devirde bugünkü tepe üzere etkinlikler farklı bir ehemmiyet taşımaktadır. Bunlar yalnızca tahlil için değil, birebir vakitte somut amaçların belirmemesi için de fırsatlar sunar. Bizim için başta yatırımlar, dijital iktisat, yeşil teknolojiler ve altyapı irtibat alanları olmak üzere Türkiye ile ekonomik iş birliğinin derinleştirilmesi, büyük kıymet taşımaktadır. Karşılıklı tamamlayıcılık prensibine inanıyoruz. Bunu yalnızca bir ezoterik olarak değil, somut sonuçlar verecek bir model olarak görüyoruz. Kuzey Makedonya istikrar, piyasa, öngörülebilirliği ve Avrupa perspektifi sunarken, Türkiye’yi ise tecrübe, sermaye ve bölgesel ağ sağlıyor. Bu kombinasyon bizim için ortak bir fırsatı teşkil etmektedir ve en düzgün halde değerlendirilmelidir. Kuzey Makedonya, Avrupa entegrasyonu yolunda kararlılıkla ilerlemektedir ve ekonomik işbirliği ile yabancı yatırımcılar, bu stratejik amacın başarılması için kilit değere sahiptir.”
‘HER PROJE, BÖLGENİN GELECEĞİNİ ŞEKİLLENDİRİYOR’
Zirve’nin iki ülkeyi birbirine bağlayan bir platform olduğunu ve yeni ekonomik ufukların açılmasını sağladığını tabir eden Kuzey Makedonya Enerji Bakanı Sanja Bojinovska da ” Balkanlar, sadece bir transit bölge değil, birebir vakitte yaratıcı ve üretken bir bölge olma potansiyeline sahiptir. Geleceğini iş birliği ve itimat temelinde inşa eden bir bölge. Kuzey Makedonya ile Türkiye arasındaki iş birliği, ortak vizyon ve karşılıklı itimadın somut sonuçlara nasıl dönüştürülebileceğinin hoş bir örneğidir. Bu doruğun, yeni teşebbüslere ilham kaynağı olmasını, bölgesel kontakları güçlendirmesini ve vatandaşların faydasına çalışan bir ekonomiyi desteklemesini diliyorum. Zira başlattığımız her yeni proje, paylaştığımız bölgenin geleceğini de şekillendirmektedir” dedi.
‘TÜRKİYE, EN ÇOK İTHALAT YAPILAN 6’NCI ÜLKE”
Zirvede Türkiye’nin Üsküp Büyükelçisi Fatih Ulusoy da bir konuşma yaptı. Ulusoy, iki ülke ortasındaki bağlantıların stratejik paydaşlık seviyesinde olduğunu, Türkiye’nin çabucak her alanda verdiği dayanaklarla Kuzey Makedonya’nın en değerli ortakları ortasında yer aldığını söyledi. Ulusoy, toplam ticaret hacminin 1 milyar dolara çok yaklaştığını belirterek, şunları söyledi:
“Sayın Kuzey Makedonya Başbakanı’nın şubat sonunda Sayın Cumhurbaşkanımızla görüşmek üzere İstanbul’a yaptığı ziyaret ve bu ziyaret sırasında imzalanan Yüksek Düzeyli İş birliği Kurulu kurulmasına ait ortak siyasi bildiri, birebir vakitte ülkelerimiz ortasındaki ilgileri stratejik iştirak seviyesine taşımıştır. Türkiye, Kuzey Makedonya’nın en çok ithalat yaptığı 6’ncı ülke pozisyonundadır. Ticaret hacmimizi 2 milyar dolara çıkarma tarafında ortak irademiz mevcuttur. Sanayi eserlerinde, gümrük vergilerini sıfırlayan 1999 tarihli hür ticaret mutabakatımızın, tarım eserlerinin hizmetleri ve yatırımların karşılıklı teşviki ve korunmasını da kapsayacak biçimde güncellenmesinin, bu amaca ulaşmamızda yararlı olacağına inanıyoruz. Bu bağlamda Sayın Ticaret Bakanımızın geçtiğimiz aralık ayında Üsküp’ü ziyaretinde de mutabık kalındığı üzere, teknik heyetlerin, hür ticaret mutabakatının güncellenmesine dair müzakerelere en kısa vakitte başlamalarını bekliyoruz. Yatırımcı firmalarımızın toplam yatırım fiyatı, 2 milyar dolara tekabül etmekte olup, Türk firmaları bu hoş ülkede 10 bin şahsa istihdam sağlayarak, ülkenin kalkınmasını da değerli bir rol oynamaktadır. Ekonomik bağlantılarımızın öbür kıymetli bir boyutunu da turizm oluşturmaktadır. Geçtiğimiz sene Kuzey Makedonya’yı 280 binden fazla Türk turist ziyaret etmiştir. Emsal biçimde geçen yıl bu ülkeden yaklaşık 250 bin turist ise Türkiye’yi ziyaret etmiştir. Türkiye Kuzey Makedonya’ya gelen yabancı turistler ortasında en yüksek sayıdır. Türk Hava Yolları, mart ayında direkt İstanbul-Ohri seferlerine başlamıştır. Bu cins atılımlar karşılıklı yatırım fırsatlarının arttırılması, iş insanları ortasındaki münasebetlerin güçlendirilmesi ve turizmin gelişmesi açısından son derece büyük değer taşımaktadır. Savunma sanayi de NATO müttefikimiz Kuzey Makedonya ile bağlarımızda bizim için öncelikli bir alanı teşkil etmektedir. Önde gelen savunma sanayi firmalarımızdan ASELSAN bildiğiniz üzere geçtiğimiz yıl Üsküp’te Balkanlar Ofisi’ni açtı. Bu ofis sayesinde ASELSAN, Türkiye’nin yalnız Kuzey Makedonya değil tüm Balkan ülkeleriyle savunma sanayi ve yüksek teknolojiler alanındaki iş birliğini geliştirmeye vesile olacaktır.”
AYDA 1 MİLYON REZİSTANS ÜRETİLECEK
Kuzey Makedonya’nın başşehri Üsküp’te, rezistans fabrikası kuracak olan Şahterm Şirketler Grubu Yönetim Kurulu Lideri Faruk Şahin de tepede konuştu. Birinci yurt dışı yatırımını yapacağı Üsküp’te, birinci yıl 300, ikinci yıl ise 600 şahsa istihdam sağlayarak, ayda 1 milyon rezistans üreteceklerini söyleyen Şahin, “Geldiğimiz noktada, dünyadaki beyaz eşya bölümünün bildiğiniz tüm markalarının ana tedarikçisi pozisyonundayız. Fırın ısıtıcıları segmentinde Avrupa’nın açık orta en büyük kapasitesine ve en büyük müşteri hacmine sahibiz. Dünyanın tüm kalite standartlarına kavuşmuş bir üretim yaparken beraberinde şunu da bilhassa belirteyim, bunu şirketim ülkem ismine gurur duyarak söylüyorum rakiplerim ortasında teknoloji olarak açık orta öndeyiz. ve Kuzey Makedonya’ya yapacağım yatırım, başlangıç mühleti itibariyle Sanayi 4.0 hedefleyen robotik sistemler üzerine kurulu bir yatırım olacak” dedi.
KUZEY MAKEDONYA’YA YATIRIM ÇAĞRISI
Rakipleri doğuya giderken, kendi firmasının batıya yöneldiğini söyleyen Şahin, Üsküp’e yatırım davetinde bulunarak, “Evet orada iş gücü ucuz fakat sanayi kültürü yok, iş disiplini yok, kurumsal bir devlet anlayışı yok. Siz yalnızca iş gücü ucuz diye bir yere yatırım yapmaya kalkarsanız sonuç hakikaten hüsran olur. Bu manada ben Kuzey Makedonya’yı düşünürken, bir kimseyle hengamesi, gürültüsü, huzursuzluğu olan bir ülke istemedim. Hayallerimdeki ülke buydu. Evet, Makedonya buna uygundu. İkincisi, duygusal bir sebebi vardı. Zira Sevgili Mustafa Kemal Atatürk’ün yaşadığı, doğduğu topraklardı. Bu benim için çok çok kıymetli. Okuduğu topraklardı. Bu benim için de duygusal bir motivasyon oldu. Gelecek 5 yıl içinde Kuzey Makedonya’yı Avrupa’nın elektrikli ısıtıcı üretim üssü haline getirme vizyonumuzu ortaya koyduk. Bunu başaracağımıza da hakikaten yürekten inanıyoruz. Sanayicilerimizin Kuzey Makedonya’ya yatırım fırsatlarını öncelemeleri konusunda çok rahat tavsiyede bulunabilirim. Bunu yürekten söylüyorum. Şu anki Makedonya hükümetinin sağladığı imkanlar, ülkedeki eğitim altyapısı, burada nitelikli ve ucuz değil lakin ekonomik maliyetli iş gücüyle, üretim açısından fırsatlar sunuyor. Şunu da ekleyeyim yani şayet birkaç yıl sonra buraya gelirseniz bu koşullarda muhtemelen bulamayabilirsiniz. Yani bu mevzuda küreselleşme manasında bir yatırım yapmayı, ilerlemeyi düşünüyorsanız bunu ben şimdiden düşünmenizi salık veririm” sözlerini kullandı.
