By Türk vatandaşlarının Schengen vizesi almakta karşılaştığı zorluklar devam ederken Avrupa Parlamentosu’ndan (AP) üye ülkelere “kapasite artırma” daveti geldi.
Türkiye, vize sıkıntısının aşılması için Avrupa Birliği (AB) üyesi ülkelerle ikili temaslarını sürdürse de bunların alana olumlu yansıması şimdi hissedilmiş değil.
AP, AB Komitesi’nin yıllık ülke raporunu (eski ilerleme raporu) temel alarak hazırladığı Türkiye Raporu’nda bu probleme da değindi.
AP raporunda, Türk vatandaşlarının Schengen müracaatlarında “talepteki besbelli artış ve sistemin berbata kullanılması korkusu” nedeniyle problemlerle karşılaştığı, bundan “üzüntü duyulduğu” belirtiliyor.
Yirmi yedi sayfalık evrak, AP’nin Strasbourg’daki merkezinde 6 Mayıs’ta tartışılacak, 7 Mayıs’ta oylanarak sonuncu halini alacak.
AP Türkiye Raportörü Nacho Sanchez Amor tarafından kaleme alınan dokümanda, vizelere erişimin uygunlaştırılması konusundaki siyasi kararlılığa dikkat çekiliyor.
Belgede “kalan teknik ve idari pürüzlerin ele alınması için her iki tarafa da ağır uğraş göstermeleri” davetinde bulunuluyor.
Raporda, AB ülkelerine yönelik davet ise “AP, üye devletleri bu bahse ayrılan kaynakları artırmaya çağırır” formunda tabir ediliyor.
Türkiye’den 103 bin kişi vize ile iltica müracaatında bulundu
AB’nin datalarına nazaran 2022’de Türkiye’den Schengen vizesi için 778 bin 409 müracaat yapıldı.
Bunlardan, 504 bin 220’si çok girişli olmak üzere 645 bin 842 müracaata olumlu cevap verildi. Bu da ret oranının %15.7 olduğuna işaret ediyor.
AB’nin geçen yıl yayınladığı son istatistiklere nazaran ise 2023’te Türkiye’den Schengen vizesi için 1 milyon 55 bin 885 müracaat yapıldı.
Bunlardan, 612 bin 841’i çok girişli olmak üzere, 867 bin 646’sına olumlu karşılık verildi.
Yani %16.1 oranında ret verildi.
AB ülkelerinin, AP evrakına de yansıyan “sistemin berbata kullanılması endişesi” de birtakım datalara dayanıyor.
BBC Türkçe‘ye konuşan bir AB yetkilisi, 2023’te, Schengen vizesi alarak yasal yollarla giriş yaptıktan sonra iltica müracaatında bulunan 103 bin Türkiye vatandaşı tespit edildiğini söyledi.
Aynı yetkili, bunlara ek olarak Schengen Bölgesi’ne girip çıkış yapmayan Türklerin sayısının “azımsanmayacak düzeyde” olduğunun altını çizdi.
Schengen vizesine erişim konusundaki badireler Türk medyasında sıklıkla işleniyor. Son devirde “bazı ülkelerin Türk vatandaşlarına vize kapılarını kapattığı” istikametindeki argümanlar da haberlere mevzu oldu.
AB’nin Türkiye Delegasyonu tarafından 2 Mayıs’ta yapılan yazılı açıklamada ise bu argümanlar yalanlanarak “Aslında Schengen konsoloslukları, salgın öncesi sayıları değerli ölçüde aşarak rekor sayıda vize başvurusunu sürece almaktadır” denildi.
Vize muafiyetinde Türkiye’den adım bekleniyor
Avrupa Parlamentosu, dokümanda ayrıyeten vize kolaylığı önlemlerine dayanak beyanında bulunuyor.
Bu dayanak bilhassa ticari faaliyetler ve öğrenci değişim programı Erasmus üzerinde ağırlaşıyor.
AP’nin vize muafiyeti konusunda birebir çizgide olduğunu söylemek ise zor.
Diğer Avrupa Birliği kurumları üzere AP de muhtemel bir vize muafiyeti için adım atması gerekenin Türkiye olduğu görüşünde.
AP’nin bu husustaki görüşü metne şu tabirlerle yansıtıldı:
“AP, Türkiye’nin vize serbestisi için gerekli ölçütleri karşılama tarafında hiçbir ilerleme kaydetmemiş olmasından derin bir hüzün duyduğunu belirtir; Türk makamları, AB vize siyasetine ahenk sağlarken, açık halde bekleyen altı kriteri tüm AB üyelerine karşı ayrımcılık yapmaksızın tam olarak yerine getirir getirmez vize serbestisi sürecini en kısa müddette başlatmaya hazır olduğunu yineler.”
Vize muafiyeti için hangi kriterler karşılanmadı?
Türkiye’nin vize muafiyeti için karşılaması gereken 72 kriterden şimdi yerine getirmediği son altı kriter şunlar:
‘Katılım sürecinde kestirme yollar yoktur’
Avrupa Parlamentosu’nda tartışılacak evrakta yalnızca vize konusu yok.
AB süreci bağlamında Türkiye’deki tüm gelişmeleri ele alan doküman, bilhassa insan hakları, demokrasi ve hukukun üstünlüğü konusundaki tenkitleriyle dikkat çekiyor.
Bu alanlardaki tenkitlerin değerli kısmı yıllardır tekrarlanıyor.
AB’ye iştirak kriterlerinin mutlak olduğu ve müzakereye açık olmadığı hatırlatılıyor, mevcut kurallarda müzakere sürecine dönülmesinin mümkün olmadığı vurgulanıyor.
Bununla birlikte daha yakın, dinamik ve stratejik bir iştirak için çalışmaya devam edilmesi isteniyor.
Belgede Türkiye’nin stratejik ve jeopolitik ehemmiyetinin altı çizilmekle birlikte, “Katılım sürecinde kestirme yollar yoktur ve iştirak sürecinin özünde yer alan demokratik unsurları tartışmaktan kaçınmak için hiçbir argüman ileri sürülemez” bildirisi veriliyor.
