By Anayasa Mahkemesi Başkanı Kadir Özkaya, “Bu yıl 63. kuruluş yıl dönümünü kutlayan Mahkememiz, hukukun üstünlüğünü sağlama ve normların Anayasa’ya uygunluğunu denetleme bağlamında kıymetli sorumluluklar üstlenmiştir. 2010 yılında getirilen ferdi müracaat düzeneğiyle da vatandaşların hak ve özgürlüklerini teminat altına alarak anayasa yargısının üniversal unsurlarını uygulamaya devam etmektedir.” dedi.
Başkan Özkaya, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın iştirakiyle Dolmabahçe Sarayı’nda düzenlenen “Anayasa Mahkemesi 63. Kuruluş Yıldönümü” programında yaptığı konuşmada, Marmara Denizi’nde Silivri açıklarında meydana gelen 6,2 büyüklüğündeki zelzeleden etkilenen vatandaşlara “geçmiş olsun” dileklerini iletti.
Anayasa Mahkemesinin 63. kuruluş yıl dönümünde hukukun üstünlüğünü ve anayasa yargısının gelişimini konuşmak üzere bir ortaya geldiklerini belirten Özkaya, farklı ülkelerin anayasa mahkemeleri ve yüksek yargı organları ortasındaki işbirliğinin, hukukun üstünlüğünü güçlendirmek, kişisel hakları daha tesirli korumak ve global çapta adaletin tesisi için kritik bir ehemmiyet taşıdığını lisana getirdi.
Özkaya, dünyanın her yerinde, her toplumda, o topluma ait anayasal kimliği ya da o topluma ait ortak toplumsal kimliği oluşturan unsur ve bedellerin en kıymetli teminatının, bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı olduğunu belirterek, “Bağımsız ve tarafsız bir yargının varlığı da lakin o faaliyeti yürütecek olan bağımsız ve tarafsız yargıçların varlığıyla mümkündür. Hakkın ayakta tutulması ve adaletin sağlanması bakımından en değerli sorumluluk yargısal faaliyetlerin baş aktörleri olan hakim ve savcılara aittir.” diye konuştu.
Dünyanın dört bir yanında, güç ve zenginlik kaynaklı üstten bakış, faklı dini inançlara olan düşmanlık, yabancı düşmanlığı, ırkçılık, ayrımcılık üzere sosyolojik virüslerden kaynaklı olarak yaşanan savaşlar, haksızlıklar, zulümler ve eşitsizliklerin, vicdanları kanatan derin yaralar açtığını tabir eden Özkaya, “Barış ve adaletin değeri, her geçen gün daha da fazla hissedilir hale geliyor.” dedi.
“Zulümlere cüretle ve adaletle müdahale edilmeli”
Özkaya, memleketler arası toplumun da bu meselelere birden fazla vakit süreksiz tahlillerle yaklaştığını belirterek, “Gazze başta olmak üzere dünyanın dört bir yanında sergilenen zulme, insan hak ve özgürlüklerine ait ihlallere, çocuklar ve bayanlar başta olmak üzere mağdur ve mazlum insanlara karşı yapılan insanlık dışı muamelelere gözler ve vicdanlar kapatılmamalıdır. Yapılan zulümlere ırk, din, lisan, renk üzere hiçbir ayrım yapılmadan bir an evvel yürekle ve adaletle müdahale edilmelidir. Bu, insan olmanın zarurî bir sonucu, yaşamsal bir vicdani borcudur.” sözlerini kullandı.
İnsan hak ve özgürlükleri ile hukukun üstünlüğüne dayalı üniversal ortak kıymetlerin, demokrasilerin temelli ögesi olduğunu kaydeden Özkaya, “Bu yıl 63. kuruluş yıl dönümünü kutlayan Mahkememiz, hukukun üstünlüğünü sağlama ve normların Anayasa’ya uygunluğunu denetleme bağlamında değerli sorumluluklar üstlenmiştir. 2010 yılında getirilen ferdi müracaat düzeneğiyle da vatandaşların hak ve özgürlüklerini teminat altına alarak anayasa yargısının kozmik unsurlarını uygulamaya devam etmektedir. Misyonumuz hukukun üstünlüğünü, temel hak ve özgürlükleri ve hukuk devleti prensiplerini korumaktır.” diye konuştu.
Özkaya, konuşmasını şöyle sürdürdü:
“Mahkememiz vermekte olduğu kararlarıyla, Türk Hukuku’nun özgürlük anlayışını üniversal standartlara taşımakta, teorik anayasal garantilerin pratikte hayata geçirilmesini sağlamakta, böylelikle de birey ile anayasa ortasındaki ilgiyi somutlaştırmakta ve kozmik insan hakları standartlarının ulusal seviyede daha süratli uygulanmasına katkıda bulunmak suretiyle memleketler arası insan hakları normlarının iç hukukta daha tesirli bir biçimde uygulanmasına taban hazırlamaktadır.”
Bireysel müracaat yolunun benimsenmesinin Türk Hukuk tarihindeki en değerli reformlardan birisi olduğunu lisana getiren Özkaya, “Bireysel müracaat yoluyla birlikte temel hak ve özgürlüklerinin ihlal edildiğini argüman eden herkesin Anayasa Mahkemesi’ne erişebilmesinin önü açılmış ve bu sayede söz özgürlüğü, mülkiyet hakkı, adil yargılanma hakkı üzere birçok mevzuda çok değerli kararlar verilmiş ve böylelikle ülkemizde hukukun üstünlüğü unsurunun daha da güçlenmesine kıymetli katkılar sağlanmıştır.” formunda konuştu.
Bu yıl 37 ülkeden 102 temsilcinin iştirakiyle “21. Yüzyılda Anayasa Yargısının Geleceği” sempozyumu düzenlediklerini bildiren Özkaya, bu başlığın, teknolojik gelişmeler, globalleşme, ferdî haklar ve demokratik kıymetler ışığında anayasa yargısının nasıl şekilleneceğine dair çok taraflı bir tartışma alanı sunduğunu kaydetti.
“Teknolojik dönüşümü hukukun temel unsurlarıyla uyumlu hale getirme kararlılığındayız”
Özkaya, mahkemenin yapay zekanın hukuk uygulamalarında kullanımı konusunda önemli çalışmalar yürüttüğünü belirterek, “Önümüzdeki süreçte anayasal kontrolün dijitalleşmesi, yapay zeka takviyeli hukuk tahlil sistemleri ve büyük bilgi analitiği ile hak ihlallerinin önlenmesi üzere alanlarda ilerlemeyi hedeflemekteyiz. Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Mahkemesi olarak, teknolojik dönüşümü hukukun temel prensipleriyle uyumlu hale getirme kararlılığındayız. Çünkü yargı bağımsızlığını, insan haklarını ve demokratik kıymetleri koruyarak, hukuk ve teknolojinin kesişiminde adil bir istikrar kurma misyonumuzun bulunduğunun farkındayız.” sözlerini kullandı.
Dijitalleşme ve yapay zeka alanında Anayasa Mahkemesine verdikleri dayanaktan ötürü Baykar Teknoloji takımına teşekkürlerini sunduğunu söz eden Özkaya, şunları kaydetti:
“Yapay zeka bir yandan büyük fırsatlar sunarken birebir vakitte temel hak ve özgürlükler, adil yargılanma hakkı ve data güvenliği üzere bahislerde önemli tüzel tartışmaları da beraberinde getiren bir teknoloji olacaktır. Kanaatimce bu bağlamda karşılaşacağımız en kıymetli sorulardan birisi, yapay zeka tabanlı sistemlerin anayasal hakları nasıl etkileyeceğidir. Süreç içerisinde özgürlük-güvenlik istikrarı, şahsî dataların korunması ve yargısal süreçlerde algoritmik önyargılar üzere mevzular, anayasa yargısının temel sıkıntıları haline gelecektir. Sempozyumun birinci oturumunda, anayasa yargısında dijitalleşmenin getirdiği fırsatları ve potansiyel riskleri ele alarak, hukukun kozmik unsurları ışığında tahlil yolları aramaya çalışacağız. Sempozyumumuzun ikinci oturumu olan ‘Anayasa Yargısında Yeni Problemler ve Fırsatlar’ başlıklı kısmı ise günümüz insan hakları uğraşının anayasal düzlemde nasıl ele alınması gerektiğini tartışmamız için büyük bir fırsat sunacaktır.”
Programa Adalet Bakanı Yılmaz Tunç, Anayasa Mahkemesi üyeleri, çeşitli ülkelerin Anayasa Mahkemesi liderleri, başsavcılar ve milletvekilleri de katıldı.
Konuşmanın akabinde Cumhurbaşkanı Erdoğan ve iştirakçiler fotoğraf çektirdi.
