By 
ABD Adalet Bakanlığı (DOJ), teknoloji devi Google’a karşı açtığı antitröst davasında değerli bir eşiği daha geçti. Mahkeme, şirketin dijital reklam teknolojileri alanında rekabete ziyan verdiğine hükmetmişti. Artık ise gözler eylül ayında başlayacak olan ikinci kademe duruşmalarına çevrildi. DOJ’un gayesi net: Google’ın reklam teknolojisi işinin iki temel bileşeninin satılması yoluyla şirketin bu alandaki monopol gücünün kırılması. DOJ, parçalamak istiyor
Google her ne kadar kamuoyunda hâlâ bir arama motoru şirketi olarak algılansa da, gerçekte dünyanın en büyük dijital reklamcısı pozisyonunda. DOJ da bu nedenle Google’ın reklam teknolojileri altyapısına odaklanan bir davayla şirketin en karlı iş kolunu maksat almış durumda.
Mahkeme daha evvel aldığı kararda, Google’ın reklam ağı şirketlerini (örneğin DoubleClick) satın almasının rekabete ziyan verdiğine dair kâfi delil olmadığını belirtmişti. Fakat birebir karar, Google’ın reklam borsası (ad exchange) ve yayıncı reklam sunucusu (publisher isim server) alanındaki hakimiyetini hukuka ters bulmuştu.
DOJ’un yeni talepleri, Google’ın reklam teknolojilerinin merkezindeki iki bileşenin elden çıkarılmasını öngörüyor. Bunlardan birincisi, reklam alanlarının alınıp satıldığı global bir açık artırma pazarı olan reklam borsası. Oburu ise, yayıncıların kendi sitelerinde reklam gösterimini yönettikleri sunucu hizmeti.
Bu parçalama planı kademeli ilerleyecek. Birinci evrede Google’ın, reklam teklif bilgilerinin gerçek vakitli bir kısmını üçüncü taraflara açık hale getirmesi isteniyor. Google ise bu tıp bir sistemin şu anda mevcut olmadığını ve sıfırdan geliştirilip açık kaynak haline getirilmesinin uygulanabilir olmadığını savunuyor.
Google uzlaşmacı bir halla karşı çıkıyor
Google, DOJ’un taleplerini hukuksal desteği olmayan ve pazara ziyan verecek aşırılıklar olarak nitelendiriyor. Şirketin düzenleyici münasebetlerden sorumlu lider yardımcısı Lee-Anne Mulholland, yaptığı açıklamada, “Adalet Bakanlığı’nın reklam teknolojisi araçlarımızı elden çıkarmaya zorlayan ek teklifleri, Mahkeme’nin bulgularının çok ötesine geçiyor, hukukta hiçbir desteği yok ve yayıncılara ve reklamverenlere ziyan verecek” dedi. Şirket, ayrıyeten satılması istenen sistemlerin büyüklüğüne de dikkat çekiyor. Danışmanlar, Google’ın reklam teknolojileri kolunun bedelini 95 milyar dolara kadar çıkarıyor. Bu büyüklükte bir operasyonun satılması ve yönetilmesinin neredeyse imkânsız olacağı düşünülüyor.
Google, bu davayı da temyize götürmeyi planlıyor. Lakin öncesinde, mahkemenin belirleyeceği “çözüm süreci”nin tamamlanması gerekiyor. Mevcut durumda tahlil sürecinin olumlu sonuçlanması pek muhtemel görünmüyor. Şirket, kimi data paylaşım taahhütleri ve rekabete muhalif fiyatlandırma uygulamalarını sonlandırmayı teklif etti. Ayrıyeten, geçmişte kaldırılmış olan “son teklif hakkı” üzere uygulamaları yine getirmeyeceğine dair kelam verdi.
Kıyamet üzere bir sonbahar
Google için önümüzdeki yaz görece sakin geçse de sonbahar epeyce sıcak olacak. Çünkü arama, reklam ve platformlar konusundaki üç rekabet davası da bu periyotta olacak. Arama motoru alanındaki tahlillerle ilgili kararın ağustos ayında, reklam teknolojileri davasının ise 22 Eylül’de başlaması planlanıyor. Buna ek olarak şirketin Play Store’daki rekabet davası da 2025’in sonlarına gerçek gündeme gelecek.
