By Ardahan’da süt üreticileri artan maliyetlere karşın mandıracıların monopolünde düşük fiyatlarla süt satmak zorunda kaldıklarını belirtti.
Süt üreticileri, artan maliyetler karşısında sabit kalan alım fiyatları nedeniyle ekonomik çıkmazla karşı karşıya. Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği’nin (TÜSEDAD) bilgilerine nazaran, bir litre çiğ süt maliyeti 21,5 TL’ye yükselirken, Ardahanlı mandıracıların aylardır 16 TL olarak sabit tuttuğu alım fiyatları üreticileri sıkıntı durumda bırakıyor. Ardahan merkeze bağlı Büyük Sütlüce köyündeki süt üreticileri, mandıraların ucuz fiyattan süt aldıkları halde ürettikleri eserleri de yüksek fiyatlara sattıklarını söyleyerek reaksiyon gösterdi.
Sütlüce köyünden süt üreticisi Süntay Karabağ, “Özellikle kış aylarında yem ve güç maliyetlerinin daha da artması, biz üreticiler için önemli bir yıkıma neden oldu. Buna karşın bir litre sütün bir bardak çaydan daha düşük olması bu işin yapılamaz hale geldiğinin bir göstergesi” dedi. Karabağ, “Ben hayvancılıkla uğraşan ve süt inekçiliği yapan bir üreticiyim. Ardahan’da sütün litre fiyatı 15 TL. Ülkemizde her şeye günlük artırım gelirken maalesef süt fiyatlarına artırım yapılmaması maliyeti olumsuz etkiliyor. Bu nedenle bu iş artık yapılmaz hale geldi ve üreticiler süt inekçiliğini bırakmayı düşünüyor. Yetkililerin bu duruma el atması lazım, bu fiyatlara süt satılmaz. Bir bardak çayın fiyatı 30 lira, lakin sütün litresi 15 lira ve bu olacak üzere değil. Sütün fiyatı sudan ucuz” sözlerini kullandı. Üretici Gökhan Uygur da, güç kaidelere karşın hayvancılıkla uğraştıklarını söyleyerek, süt fiyatının bir bardak çay fiyatından daha düşük olduğunu söyledi. Uygur, “Süt inekçiliği yapıyorum. Ancak yem, ot ve saman fiyatları aşikâr, girdiler muhakkak, personellik muhakkak lakin süt fiyatlar çok düşük. Bir litre sütün bedeli bir bardak çay fiyatından da düşük. Şu anda doğal olarak biz bu işin hamallığını yapıyoruz” dedi.
Köy muhtarı Volkan Uygur ise, köy halkının tamamının tarım ve hayvancılıkla uğraştığını ve geleceği bununla kurup inşa etmeye çalıştıklarını söyledi. Süt üreticilerinin sıkıntı bir süreçten geçtiğini ve satılan eserin sarfiyatları karşılamadığını belirten Uygur, “Özellikle süt piyasasındaki monopolleşme üretim basamağındaki en büyük kaygımız. TÜSEDAD’ın bilgilerine nazaran süt maliyeti 21 lira lakin şu an itibariyle sütümüzün fiyatı 16 lira. Yani üretimden 5 lira daha zarardayız. İşletmelerimiz kapanıyor. Çocuklarımız esasen burada durmak istemiyor. Devası olanlar göçün peşine düştüler ve buralar bir vakit sonra atıl duruma gelecek. Süt yakın bir vakitte hayvancılık üzere ithal edilecek duruma dönüşüyor. Bunun en büyük faktörü monopolleşmiş mandıracılar. Yani mandıra sistemi. Köyümüz evvelce sütünü işleyen ve mandıraları olan bir köydü. Ancak dönemsel durumlardan ötürü köyümüzde mandıra kalmadı. Civarda da çok fazla sayıda mandıra yok ve olanlar da birbirleriyle anlaşarak fiyatları düşürüyorlar. 2024 yılındaki süt fiyatıyla 2025 yılındaki süt fiyatı birebir ancak girdilerimizde yüzde 50 fark var. Hasebiyle bölgede süt üretilemez hale geldi” diye konuştu. STK’ların tembellikte hudut tanımadığını lisana getiren Uygur, “STK’lar bölgede üreticilik yapan vatandaşların sıkıntılarını çözmek bir yana dursun siyasetle uğraşmayı tercih ediyorlar. STK örgütleri bizi temsil etmeyi bıraktı ve bunun örnekleri var. Bakanlık 100 puan üzerinden 60 puan alan örgütlere statü veriyor. Lakin bizim hiçbir örgütümüz bu 100 puan üzerinden 60 puan alamadı. Bunun sebebi de proje üretememeleri” dedi.
Ardahan Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğünün yalnızca reklam peşinde olduğunu söyleyen Uygur, “Ardahan Vilayet Tarım ve Orman Müdürlüğünün aracı olduğu dayanaklarda makus bir planlama var. Projelerin gerçekleşme oranı yüzde 90’ın altında. Daha çok fotoğrafçılık, yani reklam yapmanın peşinde; 20 baş hayvan altına verilen takviyelerin artması, 40 yaşın altındaki insanların dayanaklardan daha çok faydalanması üzere durumlarda yanlış bir siyaset izleniyor. Bu siyasetin gerçek bir karşılığı yok. Şu an Vilayet Tarım Müdürlüğünden işletme bilgilerini çekerseniz son bir yılda tahminen yüzde 40 artma görebilirsiniz. Ancak bu hayvan sayısına yansımıyor. Beşerler sadece takviye alabilmek için 2’inci, 3’üncü işletmeleri açtılar lakin maalesef bunlar birebir hayvanlar üzerinden gerçekleşti. Bu dayanak siyaseti yanlış bir politik ve üretmeye meyilli herkesin üretmesi lazım. Üreticilerimiz hayvanını satıp faize yatırabilir, bu bilinmez bir şey değil, beşerler faiz oranlarını biliyor. Lakin bu beşerler vatanperver beşerler ve üretmeyi seçiyorlar. Bu noktada da üreticilerin desteklenmesi lazım ve biz yaptık diye takviyelerin yapılmaması lazım. Genç çiftçi dayanağı ismi altında yeni bir şeyler üretmenin peşine düşmemek lazım. Genç çiftçiler doğal ki desteklensin lakin başlıyor ise desteklensin” formunda konuştu. – ARDAHAN
