By Sırrı Süreyye Başkan, 7 Temmuz 1962’de Adıyaman’da doğdu lakin hayatının büyük kısmı Ankara’da, bilhassa Mamak semtinde geçti. Babası, 1960’larda Türkiye İşçi Partisi (TİP) üyesi olan bir belediye çalışanıydı. Bu ortam, Öncü’nün siyasi hassaslığını çok küçük yaşlarda şekillendirdi. O denli ki şimdi çocukken personel yürüyüşlerine katılmış, slogan atmayı babasından öğrenmişti.
12 EYLÜL’ÜN GÖLGESİNDE GENÇLİK VE CEZAEVİ GÜNLERİ
1980 askeri darbesi sonrası Ankara Sinema Şenliği’nde kısa sinema mükafatı alacak olan Sırrı Süreyye Lider, aslında 1980’lerde cezaevine girmişti. 1980’lerin ortasında Mamak Cezaevi’nde yattı. Oradaki mahkûm arkadaşlarıyla oluşturduğu edebi ve siyasi sohbetler, onun hem aktivist hem muharrir kimliğini pekiştirdi.
Cezaevinden çıktıktan sonra mizah müellifliği yaptı, kısa kıssalar kaleme aldı. Yazdığı köşe yazılarında hem devleti hem toplumu ustalıkla hicvederken; her vakit kendi hissesine düşeni de almayı ihmal etmedi. Mizah, onun için yalnızca bir lisan değil, bir direniş biçimiydi.
SİNEMAYA “BİR DÖNÜŞ” ÜZERE BAŞLADI: “BEYNELMİLEL”
Siyasetin dışında, Türkiye onu 2006 yılında vizyona giren “Beynelmilel” sinemasıyla tanıdı. Sinemanın senaristliğini ve direktörlüğünü birlikte yaptığı Muharrem Gülmez ile üstlenen Başkan, bu projede hem mizahı hem politik eleştiriyi ustalıkla harmanladı. Sinemada, 1980 darbesi sonrası bir kasabadaki mahallî müzisyenlerin trajikomik kıssasını anlatarak, kendi gençliğinden izler taşıyan bir devri perdeye taşıdı. Sinema, Altın Koza dahil birçok ödül kazandı.
MECLİS’E MİZAHLA GİRDİ: “BEN BU MECLİS’E MİZAHI TEMSİLEN GELDİM”
2011 seçimlerinde Halkların Demokratik Kongresi’nin desteklediği bağımsız aday olarak İstanbul milletvekili seçildi. Meclis’teki birinci konuşmalarından birinde, “Ben bu Meclis’e mizahı temsilen geldim” diyerek hem salonu güldürdü hem de biçimini ortaya koydu.
O, kürsüde yalnızca kanun hususu okumayan; ironik, edebi, yer yer şiirsel anlatımıyla farklı bir siyaset lisanı inşa eden az isimlerden biri oldu. Bir defasında, Genel Kurul’da yaşanan gergin bir tartışmanın akabinde “Bu ülkenin tüm meselelerini, bir mangal başında çözeriz aslında” demesiyle alkışları topladı.
GEZİ PARKI GÜNLERİNDE ARABULUCU ROLÜ
2013 Seyahat Parkı protestoları sırasında Başbakan Recep Tayyip Erdoğan ile Taksim Dayanışması ortasında köprü görevi gören isimlerden biriydi. Samimi, yumuşak lakin net lisanıyla gençlerin inancını kazandı. Görüşme sonrası yaptığı açıklamada, “Gençler bu ülkenin vicdanıdır. Vicdanına kulak vermeyen iktidar, tarafını kaybeder,” kelamlarıyla hafızalarda yer etti.
AYKIRI, SAMİMİ VE DÜŞÜNEN BİR PORTRE
Sırrı Süreyye Lider, siyaset sahnesinde sık sık kuralları esneten, bürokratik kalıpları kıran bir figür olarak öne çıktı. Sıklıkla edebiyatla, müzikle, mizahla dolu konuşmalarıyla halkın ilgisini çeken Başkan, vakit zaman “çok samimi, fazla samimi” yorumlarına da maruz kaldı. Lakin o, kendine mahsus üslubundan hiç vazgeçmedi. Bir söyleşide “Siyaseti, vicdanı olan herkes yapabilir. Lakin asıl sorun, yaparken kendini unutmamak,” demişti. Tahminen de bu kelam, onun çok taraflı kişiliğini en güzel özetleyen sözdü.
