By 2025’te askeri yatırımını artıran ülkelerin para ünitelerinde yükseliş gözlemlendi.
Askeri harcamalardaki artışlar dikkati çekerken, Stockholm Milletlerarası Barış Araştırmaları Enstitüsü (SIPRI), 2024 yılına ait global askeri harcamalar raporunu açıkladı.
SIPRI, kurulduğu 1966’dan bugüne çatışma, silahlanma, silah denetimi ve silahsızlanma üzere alanlarda araştırma, rapor ve tahliller hazırlıyor.
SIPRI’nın raporundaki global askeri harcamalar, jeopolitik tansiyonların artmasının tesiriyle 2024’te bir evvelki yıla nazaran gerçek olarak yüzde 9,4 artarak 2 trilyon 718 milyar dolarla tüm vakitlerin en yüksek düzeyini gördü.
100’DEN FAZLA ÜLKE HARCAMA YAPTI
SIPRI Askeri Harcamalar ve Silah Üretim Programı Kıdemli Araştırmacısı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını belirtti.
REKORUN NEDENİ
Geçen yılki artışta, Avrupa ve Orta Doğu’da askeri harcamalardaki keskin yükselişin tesirli olduğu vurgulandı.
Raporda, global askeri harcamaların 10 yıldır arka arda yükseldiği ve geçen yıl Soğuk Savaş’ın sona ermesinden bu yana bir evvelki yıla nazaran en keskin yükselişi kaydettiği belirtilerek, global olarak kişi başına askeri harcamanın 334 dolarla 1990’dan bu yana en yüksek düzeye ulaştığı tabir edildi.
TÜRKİYE’NİN ASKERİ HARCAMALARI 2015-2024 DEVRİNDE YÜZDE 110 ARTTI
Türkiye’nin 2015-2024 periyodunda askeri harcamalarının yüzde 110 arttığına işaret edilen raporda, ülkenin geçen yılki askeri harcamalarının bir evvelki yıla nazaran yüzde 12 artarak 25 milyar dolar olduğu bildirildi.
SIPRI raporunda, geçen yıl askeri harcamaların dünya genelinde yükseldiği, bilhassa Avrupa ve Orta Doğu’da büyük artışlar kaydedildiği belirtildi.
MALTA HARİÇ BÜTÜN AVRUPA ÜLKELERİ ASKERİ HARCAMALARINI ARTIRDI
Geçen yıl Malta hariç bütün Avrupa ülkelerinin askeri harcamalarını artırdığının tabir edildiği raporda, Ukrayna’daki savaş ve ABD’nin NATO ittifakına bağlılığına ait kuşkuların Rusya’nın dahil olduğu Avrupa’daki askeri harcamaların yüzde 17 artmasına sebep olduğu kaydedildi.
EN ÇOK ASKERİ HARCAMA YAPAN BİRİNCİ 5 ÜLKE
2024’te en çok askeri harcama yapan beş ülke ABD, Çin, Rusya, Almanya ve Hindistan olurken, bu ülkelerin harcamaları dünya askeri harcamalarının yüzde 60’ını oluşturdu.
ABD’nin harcamalarının 2024’te evvelki yıla nazaran yüzde 5,7 artarak 997 milyar dolar olduğu aktarılan raporda, ülkenin askeri harcamalarının 2015-2024 devrinde yüzde 19 yükseldiği kaydedildi.
ABD’NİN GEÇEN YIL ASKERİ HARCAMALARI NATO’NUN YÜZDE 66’SINI OLUŞTURDU
Raporda, ABD’nin geçen yıl askeri harcamalarının toplam global askeri harcamalarının yüzde 37’sini ve toplam NATO askeri harcamalarının da yüzde 66’sını oluşturduğuna işaret edildi.
Geçen yıl Avrupalı NATO üyelerinin birçok askeri harcamalarını artırırken, bu ülkelerin NATO içindeki toplam hisseleri son 11 yılın en yüksek düzeyi olan yüzde 30’a ulaştı.
RUSYA-UKRAYNA SAVAŞI
Enstitüsünün raporunda, “2024’te üçüncü yılını dolduran Rusya-Ukrayna savaşı, askeri harcamaları artırmaya devam ederek Avrupa’daki askeri harcamaları Soğuk Savaş’ın sonunda kaydedilen düzeyin ötesine taşıdı.” sözü kullanıldı.
Raporda, Çin’in harcamalarının 2015-2024 devrinde yüzde 59 arttığı, askeri harcamaların geçen yıl da yüzde 7 yükselerek 314 milyar dolara çıktığı iddia edildi.
Geçen yıl Hindistan’ın harcamalarının yüzde 1,6 artışla 86,1 milyar dolara çıktığı belirtilen raporda, Hindistan’ın askeri harcamalarının 2015-2024 devrinde yüzde 42 yükseldiği söz edildi.
ALMANYA YİNE SİLAHLANIYOR
Raporda, geçen yıl 88,5 milyar dolarlık harcamayla Almanya’nın global olarak en fazla askeri harcama yapan ülkeler ortasında yer aldığı aktarılarak, Hindistan’ı geride bırakarak dünyada birinci sefer 4. sırada yer alan ülkenin askeri harcamalarının geçen yıl yüzde 28 arttığı bildirildi. Almanya’nın harcamalarının 2015-2024 periyodunda yüzde 89 artması dikkati çekti.
RUSYA’NIN ASKERİ HARCAMALARI
Rusya’nın askeri harcamaları 2024’te bir evvelki yıla nazaran yüzde 38 artışla 149 milyar dolar oldu. Bu sayının Rusya’nın GSYH’sinin yüzde 7,1’ine denk geldiği varsayım edildi.
Rusya ile savaşta olan Ukrayna’nın askeri harcamaları geçen yıl yüzde 2,9 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı. Ukrayna iktisadının devam eden savaş nedeniyle aldığı hasar sonucu bu ölçü, ülkenin 2024’teki GSYH’sinin yüzde 34’ünü oluşturdu. Ukrayna’nın geçen yılki toplam askeri harcamaları Rusya’nın harcamalarının yüzde 43’üne tekabül etmesi dikkati çekti.
İSRAİL’İN ASKERİ HARCAMALARI YÜZDE 65 ARTTI
Gazze’deki taarruzlarını sürdüren İsrail’in askeri harcamaları geçen yıl yüzde 65 artarak 46,5 milyar dolara ulaştı. SIPRI bunun “1967’deki Altı Gün Savaşı’ndan bu yana en yüksek yıllık artışı” temsil ettiğini belirtti.
İRAN
İran’ın harcamaları ise yüzde 10 azalışla 7,9 milyar dolara indi. Raporda, “Yaptırımların İran üzerindeki tesiri, İran’ın harcamalarını artırma kapasitesini önemli ölçüde sınırladı.” yorumu yapıldı.
İNGİLTERE
İngiltere’nin askeri harcamaları geçen yıl yüzde 2,8 artarak 81,8 milyar dolara çıktı. Fransa’nın askeri harcamaları yüzde 6,1 artarak 64,7 milyar dolara ulaştı.
SUUDİ ARABİSTAN
Suudi Arabistan 80,3 milyar dolarla 2024’te Orta Doğu’nun en büyük, dünyanın ise yedinci en büyük askeri harcama yapan ülkesi oldu.
“GÜVENLİĞE ÖNCELİK VERİLİYOR”
Araştırmacı Xiao Liang, geçen yıl 100’den fazla ülkenin askeri harcamalarını artırdığını belirterek şöyle konuştu:
Hükümetler, çoklukla öbür bütçe alanları değerine askeri güvenliğe giderek daha fazla öncelik verdikçe, ekonomik ve toplumsal ödünleşmelerin önümüzdeki yıllarda toplumlar üzerinde kıymetli tesirleri olabilir.
