By
ULUSLARARASI İktisat Doruğu’nun açılışında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, “Küresel krizler riskler kadar fırsatlar da barındırıyor. Türkiye, bu şiddetli devri yalnızca riskleri yöneterek değil, yapısal dönüşümü hayata geçirerek kalıcı kazanımlara dönüştürme potansiyeline sahip. Bu nedenle programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz” dedi.
İş ve iktisat dünyasının kalbinin attığı Memleketler arası İktisat Tepesi (UEZ 2025) başladı. 2012 yılından bu yana Capital, Ekonomist ve Start Up mecmuaları tarafından düzenlenen UEZ, bu yıl 14’üncü defa Türkiye ve dünyanın saygın siyasetçilerini, iş dünyası önderlerini ve akademisyenlerini ağırlıyor. Bu yıl ‘Değişen Global Gerçekler ve Gelecek 5.0’ temasıyla düzenlenen tepenin ana sponsorluğunu Rönesans Holding üstleniyor.
Zirvenin açılışında konuşan Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, dünyanın giderek derinleşen yapısal zorluklarla karşı karşıya olduğunu vurguladı. “Ticarette artan korumacılık, yüksek borçluluk, yaşlanan nüfus, yıkıcı teknolojik gelişmeler, iklim krizi ve artan jeopolitik tansiyonlar global ekonomik tertibi şekillendiriyor” diyen Şimşek, şu tabirleri kullandı:
“Bu muhafazacı dalganın temelinde ABD ile Çin ortasındaki jeostratejik rekabet yatıyor. Son 20 yılda Çin, global imalat endüstrisinde büyük bir hisse elde etti. Bugün dünya imalat sanayi katma bedelinin yüzde 30’dan fazlası Çin’de üretiliyor. Bu ortamda Türkiye, emsal ülkelere kıyasla daha güçlü bir pozisyona sahip. Bunun iki temel nedeni var: İhracat bağımlılığımız görece düşük. Büyümemizi yüklü olarak iç talep yönlendiriyor. Mal ihracatının ulusal gelir içindeki hissesi yaklaşık yüzde 20. Bu nedenle global ticaretteki daralmalardan daha sonlu etkileniyoruz. Ticaret ortaklarımızın yapısı güçlü. İhracatımızın yüzde 62’si hür ticaret mutabakatı bulunan ülkelere gidiyor. En büyük ticaret ortağımız olan AB, bizim üzere çok taraflı ve kural temelli ticaret sistemini savunuyor. Elbette dolaylı tesirler de var. Bilhassa Çin’in yüksek tarifelere karşı vereceği reaksiyonlar, arz fazlasının Türkiye’ye yönelme riski ve global paha zincirlerinin sekteye uğraması bu başlıkta değer taşıyor.”
ENFLASYONDA DÜŞÜŞ TRENDİ DEVAM EDECEK
Küresel ölçekte önemli yapısal problemler olduğunu anlatan Mehmet Şimşek, Fakat Türkiye’nin bu zorluklar karşısında avantajlı bir pozisyonda olduğunu belirtti. Şimşek, şöyle konuştu:
“Haziran 2023’ten bu yana uyguladığımız makroekonomik istikrar ve ıslahat programı, bu avantajları kalıcı kazanımlara dönüştürmeyi hedefliyor. Programımızın ana amaçları şunlar: Enflasyonu kalıcı olarak tek haneye düşürmek. Mali disiplini güçlendirerek ıslahat alanı yaratmak. Cari açığı azaltarak kırılganlıkları azaltmak. Verimlilik ve potansiyel büyümeyi artırmak. Son 10 ayda enflasyon düşüşe geçti ve bu trend sürecek. Sıkı para siyaseti ve mali disiplinle dezenflasyon sürecini kararlılıkla sürdüreceğiz. Son devirde yaşanan piyasa dalgalanmalarına karşın gaye aralığında kalacağımıza inanıyoruz. Cari açık tarafında da olumlu bir tablo var. 2023 yılında altın hariç cari fazla verdik. Bu, artık cari açık vermeden büyüme eşiğine yaklaştığımızı gösteriyor. İktisatta dengelenme sağlandı. 2023’te 1 milyona yakın bireye istihdam sağladık. Bu, bir istikrar programı uygulanırken elde edilmiş değerli bir muvaffakiyettir. Piyasalardaki dalgalanmalar süreksiz bir yavaşlamaya neden olabilir. Lakin dış kırılganlıklarımızı azaltan, şoklara karşı dayanıklılığımızı artıran, makro finansal istikrarı güçlendiren ve uzun vadeli büyüme için sağlam temeller atan bir programımız var. Global krizler riskler kadar fırsatlar da barındırıyor. Türkiye, bu şiddetli devri yalnızca riskleri yöneterek değil, yapısal dönüşümü hayata geçirerek kalıcı kazanımlara dönüştürme potansiyeline sahip. Bu nedenle programımızı kararlılıkla uygulamaya devam edeceğiz.”
HIZLA DEĞİŞEN İSTİKRARLAR TÜRKİYE’NİN DE ÖNÜNE PEK ÇOK YENİ GELİŞME FIRSATI ÇIKARABİLİR
UEZ 2025’in açılış konuşmasını yapan Capital&Ekonomist&StartUp Mecmuaları Yayın Yöneticisi Sedef Seçkin Büyük, 2024’te 318 trilyon dolara ulaşan boyutuyla global borç krizinin bugün yalnızca gelişmekte olan ülkeleri değil özellikle ABD üzere borçluluk düzeyi yüksek olan gelişmiş iktisatların de ekonomik ve finansal istikrarını tehdit eder boyuta geldiğini söyledi.
ABD Başkanı Donald Trump’ın yepyeni tarifeler açıklayarak global sistemin tümünde geçerli kuralları tekrar belirlemek üzere büyük bir adım attığını belirten Seçkin, şunları kaydetti:
“Bugün Çin dünyanın en büyük ikinci iktisadı ve ABD iktisadı Çin’in yalnızca 1,5 katı büyüklükte. Yeniden Asya’dan yükselen bir başka yıldız Japonya; 1960’larda 7’nci büyük ekonomiyken bugün 4’üncü sırada. Sözün özü ABD Başkanı Trump’ın kurmayı planladığı müzakere masalarında işi çok da kolay olmayabilir. Gerçekten elektronik aygıtlar ve kesimleri konusunda bir geri adım atıldı. Bu bağlamda süratle değişen istikrarlar Türkiye’nin de önüne pek çok yeni gelişme fırsatı çıkarabilir.”
DAHA SÜRDÜRÜLEBİLİR BİR GELECEK KURULMALI
RePie Yatırım Holding Yönetim Kurulu Lideri Dr. M. Emre Çamlıbel ise ortak akılla geleceğe istikamet verebilmek için UEZ’de toplandıklarını söyledi. Çamlıbel, “İçinde bulunduğumuz periyot, tarihin hızlandığı, belirsizliğin norm haline geldiği, ekonomik sistemlerin tekrar formlandığı bir periyot. Bir müddettir artık iş dünyasının başarısı yalnızca kar-zarar tablolarıyla ölçülmüyor. Tıpkı vakitte etrafa, topluma ve geleceğe ne kattığımız da değerli. Ekonomik muvaffakiyet, yalnızca büyüme sayıları değil; daha adil, daha etik, daha sürdürülebilir ve daha insan odaklı bir gelecek kurmakla ilgili, yani sürdürülebilir kalkınmayla ilgili. Tüm bu saydığım kavramlar, ‘Gelecek 5.0’ın altyapılarını oluşturmaktadır. Bu anlayışla, biz de iştiraklerimiz bünyesindeki yatırım enstrümanları olan yatırım fonları ve özel gayeli şirketler üzere çağdaş yatırım araçlarını sadece finansal değil; toplumsal ve yapısal üretken modeller olarak pozisyonlandırmaya çalışıyoruz. Önümüzdeki on yıllar, bildiğimiz tüm ticaret kurallarının ve rekabet paradigmalarının tekrar tanımlandığı bir periyot olacak. Tüm hazırlıklarımızı, politikalarımızı ve yatırımlarımızı bu yeni çerçevede ele almak zorundayız” dedi.
