By Plastik eserlerin insan sıhhati üzerindeki olumsuz tesirleri, son yıllarda artan bilimsel çalışmalarla daha âlâ anlaşılıyor. Bilhassa plastiklerde bulunan Bisfenol A (BPA), ftalatlar ve Polivinil Klorür (PVC) üzere ziyanlı unsurların bu hususta dikkat çektiğini belirten Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Dünya genelinde yıllık yaklaşık 400 milyon ton plastik üretiliyor. Bu ölçünün, on milyondan fazla çöp kamyonunun taşıdığı yüke denk geldiği düşünülürse sıhhat açısından oluşabilecek risklerin de yüksek olduğunu söylemek mümkün” dedi.
Plastik atıkların tabiatta parçalanmasıyla oluşan mikroplastikler; toprakta, havada, besin zincirinde ve su kaynaklarında birikerek çevresel kirliliğine neden oluyor. Etrafa dağılan bu mikroplastiklerin insan bedenine teneffüs, besin ve su yoluyla girerek sıhhati tehdit ettiğini vurgulayan Anadolu Sıhhat Merkezi Hastanesi’nden Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Plastik parçacıkların akciğer, karaciğer, plasenta ve başka organlarda bulunabildiğini ortaya koyan araştırmalar mevcut. Hatta çevresel kirlilik sonucu anne sütünde bile yüksek ölçüde BPA üzere ziyanlı unsurların varlığı, plastik kullanımının potansiyel tehlikesini gözler önüne seriyor” dedi.
Plastiklerdeki hususlar kanserle yakından ilişkili
Avrupa Birliği’nin 2011’den beri biberonlarda BPA kullanımını yasakladığını lisana getiren Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Araştırmalar BPA maruziyetinin; tiroit işlevlerini bozabildiğine, obeziteye sebep olabildiğine ve prostat ya da göğüs üzere çeşitli kanserlere yol açabildiğine işaret ediyor. Plastiklere esneklik ve dayanıklılık kazandıran ftalatların ise üreme bozuklukları, gelişimsel problemler ve göğüs kanseri riskiyle alakalı olduğu biliniyor. PVC plastikleri üretmek için kullanılan vinil klorür ise halihazırda bilinen bir kanserojen hasebiyle bu plastik cinsinin de göğüs kanseri oluşumunu artırabilecek toksik kimyasallar salma riski yüksek” dedi.
Plastik kullanımını minimumda tutmak en iyisi
Özellikle kimi plastik çeşitlerinin, kimyasal içerikleri nedeniyle daha fazla tehlike barındırdığına dikkat çeken Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, “Gıda ambalajlarında yaygın olarak kullanılan PVC, ziyanlı kimyasallar salabilir. Tek kullanımlık yiyecek kaplarında sıkça bulunan polistiren, mümkün bir kanserojen olan stiren unsurunu besinlere geçirebilir. Polikarbonat plastikten yapılmış su şişeleri ve saklama kapları bilhassa ısıya maruz kaldığında BPA salabilir. Plastiklerin sıhhat üzerindeki uzun vadeli tesirleri konusunda daha fazla araştırmaya gereksinim duyulsa da mevcut datalar ışığında plastik maruziyetini azaltmak ferdi ve toplumsal sıhhat açısından değerli bir adım” dedi.
Plastik kullanımının direkt kansere neden olup olmadığı konusunda bilimsel dataların hala kâfi olmadığının altını çizen Yıldırım, “Ancak belirttiğim üzere birtakım çalışmalar, mikroplastik ve nanoplastik parçacıklara maruz kalmanın çeşitli kanser çeşitlerinin gelişimini tetikleyebileceği konusunda kuvvetli ipuçları veriyor. Ayrıyeten mikroplastiklerin, toksik kimyasalların taşıyıcısı üzere hareket ederek kanser tehdidini artırabileceği istikametinde tasaların bulunduğu da unutulmamalı” biçiminde konuştu.
Tıbbi Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Yeşim Yıldırım, plastiklerin sıhhat üzerindeki muhtemel risklerini azaltmak için alınabilecek 7 tedbiri paylaştı:
Alternatif materyaller tercih edin
Cam, paslanmaz çelik yahut seramik kaplar kullanarak plastik maruziyetini azaltın.
Plastikleri ısıtmaktan kaçının
Isı, ziyanlı kimyasalların besine geçişini artırabileceği için yiyecekleri plastik kaplarda ısıtmayın. Ayrıyeten plastik su şişelerini güneş altında bırakmamaya dikkat edin.
Tek kullanımlık plastikleri azaltın
Plastik pipet, çatal-bıçak ve poşet üzere tek kullanımlık plastikleri mümkün olduğunca kullanmamaya çalışın.
Musluk suyunu filtreleyin
Su filtreleri, musluk suyundaki mikroplastikleri azaltabileceği için musluktan su içmeden evvel kesinlikle filtre taktırın.
Kişisel bakım eserlerine dikkat edin
Bazı kozmetik ve şahsî bakım eserleri mikroplastik içerebileceği için doğal içerikli eserleri tercih etmeye uğraş edin. Pak materyaller kullanabilmek ismine da satın almadan evvel içerik okuma alışkanlığı edinin.
Çevreye saygılı olun
Çevreye verilen ziyan dönüp dolaşıp insan sıhhatini etkileyeceği için, geri dönüşüme ehemmiyet verin, tabiata atılan plastiklerin tesirlerini en aza indirmek için efor sarf edin.
Paketli eser tüketimini azaltın
Plastik ambalajlardan korunmak için mümkün olduğunca organik ve taze besinler tüketin.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
